صغری عاشوری

 تمایل زنان دانشگاهی به استخدام در سازمان های دولتی و خصوصی مسئله ای قابل انکار نیست. اما، علاقه و اشتیاق برخی زنان به کارآفرینی و داشتن کسب و کار مختص به خود پدیده ای تأمل برانگیز است که می تواند زمینه ارتقاء مشارکت اجتماعی و کاهش بیکاری زنان دانشگاهی را فراهم کند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف فهم علل گرایش زنان دانشگاهی به کارآفرینی در سطوح خرد و متوسط، با استفاده از روش کیفی و پدیدارشناسی تفسیری و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 14 زن کارآفرین فارغ التحصیل دانشگاه به بررسی روایت آنان از بازیابی نقش اجتماعی- اقتصادی خود در بستر کارآفرینی در سطح خرد و متوسط پرداخته که نتایج نشان داد «شکوفایی خالقیت زنانه»، «کارآفرینی پیوندزننده هویت چندگانه زنان»، «بلعیده شدن اعتماد و خلاقیت زنان» و «کارآفرینی بازی دو سر سود»، چهار مقوله اصلی به دست آمده از دل مصاحبه های انجام شده هستند و تجربه زیسته زنان کارآفرین در مواجهه با کارآفرینی را ترسیم می نماید. در مجموع یافته ها نشان داد فقدان ساختارهای اجتماعی در همراهی زنان و نرخ پایین اشتغال رسمی آنها، موجب روی آوردن آنان به ساختارهای خودساخته اجتماعی جدیدی همچون کارآفرینی می گردد. کارآفرینی این قابلیت را دارد که به عنوان زمینه ای جهت ابراز توانمندی ها و مهارت های زنانه و عرصه فعالیت و ایفای نقش اجتماعی و اقتصادی آنها تعریف شود. بر این اساس می طلبد سیاست گذاران به طور جدی به مسئله کارآفرینی زنان توجه نمایند تا امکان تدوین سیاست گذاری کارآمد در حوزه زنان درجهت بازیابی نقش اجتماعی-اقتصادی آنها فراهم گردد.

مقاله حاضر مبتنی بر پژوهشی کیفی است که با هدف تحلیل معنای کارآفرینی و فهم چگونگی کنش کارآفرینانه ی زنان در شبکه ی اجتماعی اینستاگرام انجام شده است. بدین منظور با 14 زن کارآفرین که دارای صفحات فعال در اینستاگرام هستند، مصاحبه های عمیق صورت پذیرفته و سپس داده های جمع آوری شده با استفاده از روش تحلیل تماتیک مورد تحلیل قرارگرفته است.یافته های تحقیق در مجموع دربردارنده سه مضمون فراگیر شامل «اینستاگرام و عرضه توانمندی های زنان»؛ «آنلاین شاپ اینستاگرامی متناسب با نقش های چندگانه زن»؛ « اینستاگرام بستر نو برای کنش اجتماعی فعالانه زنان» و همچنین هفت مضمون سازمان یافته است که عبارتند از: «فروشگاه اینستاگرامی»؛ «مشتری محوری»؛ «شکوفایی زودبازده»؛ «تعادل شغل با خانواده»؛ «حرکت رو به جلو و در لحظه»؛ «تناسب شغل با شخصیت زنانه»؛ «امکان رشد و بروز خلاقیت زنان» بدست آمد. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان داد که فضای مجازی و خصوصا اینستاگرام فضای امن فکری و کنشگرانه ی فعال ومنعطفی برای اثرگذاری اجتماعی_اقتصادی زنان کارآفرین پدیدار نموده است که در آن از جذب و تعامل با مشتریان تا اثرگذاری فکری و رفتاری بر مشتری را برای زنان کارآفرین فعال در این سکو فراهم کرده است.