سیاوش محمدی مزلقانی

هدف این پژوهش شناسایی اثرات روانی-اجتماعی و رفتاری کووید-19 بر سبک زندگی دانش آموزان نوجوان به شیوه کیفی بود. داده های پژوهش از اسناد بالادستی که شامل کلیه مقالات معتبر منتشر شده در 3 سال اخیر (سال های 2020 الی 2022) در داخل و خارج کشور بوده است، با 5 کلیدواژه (اثرات روانی-اجتماعی، اثرات رفتاری، کووید-19، سبک زندگی و دانش آموزان نوجوان) در پایگاه های SID، Civilica، Noormags، Magiran، google scholar، science direct و academia جمع آوری و در چارچوب نرم افزار MAXQDA مورد بررسی قرار گرفته است. معیار ورود مقالات به پژوهش، محتوی قابل اجرا برای سوال پژوهش و مطالعات مربوط به متغیر هدف و معیارهای خروج خلاصه مقالات و عدم دسترسی به متن کامل مقاله بوده است. سنجش روایی با استفاده از روایی محتوی و برآورد پایایی داده ها با استفاده از روش هولستی انجام شد. یافته ها نشان داد از مجموع 69 مضمون شناسایی شده از کدگذاری اسناد و متون بالادستی، 3 مضمون سازمان دهنده شناسایی شد. مضمون سازمان دهنده اول اثرات روانی بوده که 30 مضمون فرعی، مضمون سازمان دهنده دوم اثرات اجتماعی بوده که 17 مضمون فرعی و مضمون سازمان دهنده سوم اثرات رفتاری بوده که 22 مضمون فرعی را پوشش دادند. براساس یافته ها، در بین کلیه مضمون های فرعی شناسایی شده، مضمون استرس، اضطراب، افسردگی، قرنطینه، انزوای اجتماعی، اختلال خواب و آسیب به خود مضامینی بودند که بیشترین توجه را در پژوهش ها به خود جلب نمودند. بنابرین نیاز مبرمی به برنامه ریزی مطالعات طولی و رشدی و اجرای طرح مبسوط مبتنی بر شواهد، برای رفع نیازهای روانی-اجتماعی و رفتاری نوجوانان در طول همه گیری و همچنین پس از همه گیری وجود دارد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف روایابی مقیاس "اثرات روانی-اجتماعی و رفتاری کووید-19" (PSBECS-OR) در بین والدین دانش آموزان متوسطه دوم شهر تهران در آغاز سال تحصیلی 2-1401 (مهرماه) انجام شد. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل والدین دانش آموزان متوسطه دوم شهر تهران و نمونه انتخابی 250 نفر والد (پدر یا مادر) دانش آموز مقطع متوسطه دوم (دختر و پسر) از ناحیه 3 منطقه 11 شهر تهران بوده اند و ابزار مورد استفاده مقیاس "اثرات روانی-اجتماعی و رفتاری کووید-19" (1401) بوده است. یافته ها: یافته های تحلیل عاملی تاییدی نشان داد گویه های مرتبط با 5 عامل دارای مقدار T بالاتر از 96/1 و مقدار بار استاندارد شده بالاتر از 3/0 بودند. شاخص های برازش نیز به مقادیر مطلوبی حاصل شد و از آنجایی که RMSEA کمتر از 08/0، کای اسکوئر نسبی کمتر از 3 و نیز شاخص برازش RFI، CFI، IFI و NNFI بالاتر از 9/0 بدست آمده بنابراین مدل 5 عاملی ارائه شده، در تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفته و متناسب با فرهنگ نوجوانان ایرانی 14 سال و بالاتر گزارش می شود. همچنین هر 5 عامل دارای مقدار آلفای بالاتر از 7/0 بوده اند که این امر دال بر وجود اعتبار متناسب می باشد.. نتیجه گیری: این ابزار، مقیاس معتبر برای سنجش تغییرات ناشی از کووید-19 بر شاخصهای روانی-اجتماعی و رفتاری والدین دانش آموزان متوسطه دوم می باشد.