مرضیه بخشی

تولید و فرآوری اندیشه ها، نظریه ها، مدل های مفهومی و عملیاتی با رویکرد دین (قرآن)شناخت در موضوعات حوزه مدیریت پیشرفت و به طور خاص تصمیم گیری استراتژیک، منوط به تولید و فرآوری روشمند آنها در چارچوب آموزه های وحیانی قرآن کریم است. در این راستا، لازم است تا به منظور پی ریزی درست چارچوب معرفتی در دانش تصمیم گیری استراتژیک قرآن بنیان، به «چیستی مبانی پارادایمی» آن پرداخته شود. با چنین هدفی، در نوشتار پیش رو سعی شده است تا با استفاده از تحلیل مضمون و تحلیل محتوا در نرم افزار atlas.it، بخشی از دلالت های مبتنی بر مبانی هستی شناسی مرتبط با موضوع تصمیم گیری استراتژیک فهم و تبیین شود. این تحلیل ها مبتنی بر سازوکار ترکیبی دو روشِ دلالت پژوهی و همچنین منطق دلالت در ادبیات علم اصول است که با استناد به سوره انفال انجام گرفته اند. حاصل این فرآیند، استخراج 204 کد اولیه، 25 مضمون پایه و 6 مضمون سازمان دهنده شامل عناوین زیر بوده است: 1. ماهیت واقعیت های اجتماعی در تصمیم گیری های استراتژیک؛ 2. نقش ماهیت انسان در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 3. نقش عاملیت انسان در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 4. سرنوشت پدیدارها در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 5. نقش سنت های الهی در تصمیم گیر ی های استراتژیک و 6. جلوه گری حقیقت و رسم الهیاتی در تصمیم گیری های استراتژیک. همه شش مضمون یادشده، زیرمجموعه یک مضمون گسترده تر (مضمون دلالی فراگیر)، یعنی مبانی هستی شناسی تصمیم گیری استراتژیک قرار دارند. نتایج این مقاله می تواند زمینه ساز روش تولید، فرآوری و تدوین نظریه و دانش تصمیم گیری استراتژیک قرآن بنیان از سوی پژوهشگران این حوزه و بدین سان ارائه مدل های کاربردی خودویژه برای مدیران استراتژیک، مبتنی بر چشم انداز قرآن بنیان و جریان آن در عینیت تحقیق و توسعه ای باشد.

در راستای افق سند چشم انداز 20 ساله ی کشور، نظام آموزش عالی به مفهوم دانشگاه دانایی و دانشگاه پیشاهنگ می کوشد اندیشه ی زیر ساز دانشگاه را، در مقوله های تربیت منابع انسانی در دانشگاه، نظام تحقیقات، نظام آموزش، نظام مدیریت فرایند اطلاعات و نیز مقوله ی مدیریت دانشگاه مبنا قرار داده، امکان رشد و توسعه ی روزافزون جامعه را فراهم کند. دانشجویان به عنوان اصلی ترین ورودی نظام آموزش عالی با نیازها و خواسته های گوناگون، مهم ترین نقش را در تحقق این آرمان ایفا می کنند. بنابراین بی توجهی به نیازهای آنان و کاستی در رفع آن ها، باعث زاویه گرفتن دانشگاه از آرمان بلند خویش است. از طرفی مواجه بودن با محدودیت منابع در جهت رفع نیازهای مشتریان، هر سازمان و به طور خاص دانشگاه ها را بر آن می دارد تا برنامه ای جامع برای تخصیص منابع خود در افق های زمانی متفاوت داشته باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی کیفیت خدمات دانشگاهی، تعیین اولویت های برنامه ریزی سازمان و درنهایت ارائه ی راهکارهایی در همین راستا می باشد. به همین منظور در این پژوهش بعد از شناسایی مهم ترین عوامل نارضایتی (25 شاخصه با شکاف های منفی) دانشجویان دانشگاه یزد با بهر ه گیری از مدل سروکوال[1]، استراتژی های کلی سازمان در چارچوب ماتریس تحلیل اهمیت عملکرد[2](IPA) مشخص شد و سپس با کمک ماتریس ثانویه IPA مشکلات ناحیه تمرکز در سه افق زمانی طبقه بندی شد. درنهایت نیز با به کارگیری مدل گسترش عملکرد کیفیت[3](QFD) برای افق بلندمدت، 19 راهکار برای مشکلات این ناحیه ارائه شد که با کمک نمودار پاره تو این نتیجه حاصل شد: با انجام بهبود و کنترل مستمر رویه ها مطابق نیازهای روز، برگزاری کلاس های آموزشی مشتری مداری برای کارکنان و اساتید و اطلاع رسانی مناسب بخشنامه ها و دستورالعمل ها، می توان انتظار رفع 80% مشکلات این طبقه را داشت.

  هر حوزه ای از دانش مانند دانش تصمیم گیری راهبردی که در پی ورود به واقعیت تجربی برای ایجاد تغییر است، ریشه در جهان بینی حاکم بر آن دارد و نمی تواند بدون توجه به مبانی زاویه فکری خود طراحی و اجرا شود. بدین سان برای دستیابی به دانش تصمیم گیری راهبردی قرآن بنیان، چاره ای جز تنظیم معرفتی آن از سطح مبانی زاویه فکری تا سطح تجربی، مبتنی بر آموزه های وحیانی نیست. در این راستا، در پژوهش پیش رو، مبنی بر سازوکار ترکیبی روش دلالت پژوهی و منطق دلالت در پیشینه علم اصول، با استناد به سوره انفال کوشش شده است تا با استفاده از تحلیل تم و تحلیل محتوا در نرم افزار atlas.ti، نمونه هایی از دلالت های مبتنی بر مبانی معرفت شناسی مرتبط با موضوع تصمیم گیری راهبردی فهم و تبیین شود. حاصل این فرآیند استخراج 192 کد اولیه، 14 مضمون پایه و 6 مضمون سازمان دهنده شامل نقش و کیفیت پیوستگی ادراکات حقیقی، اعتباری و وجدانی در تصمیم گیری راهبردی، تبلور فاعل تصمیم گیرنده از جنبه نظری و کاربردی، دانش گفتمان آفرین تغییر و تحول در تصمیم گیری راهبردی، جایگاه ارزش ها در تصمیم گیری راهبردی، منابع معرفت در تصمیم گیری راهبردی و اعتبار منابع معرفت در تصمیم گیری راهبردی، در ذیل یک مضمون دلالی فراگیر، یعنی نمونه مبانی معرفت شناسی تصمیم گیری راهبردی بوده است. گفتنی است نتایج تحقیق در مبانی معرفت شناسی قرآن بنیان در حوزه تصمیم گیری راهبردی است و این مهم، زمینه ساز تولید، فرآوری تدوین جامع نظریه و دانش تصمیم گیری راهبردی قرآن بنیان از سوی پژوهشگران این حوزه و بدین سان ارائه مدل های کاربردی خودویژه برای مدیران راهبردی، از چشم انداز جریان فکر دینی (قرآنی) در عینیت تحقیق و توسعه ای است.