امین گودرزی

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر فرآیند ترک پایدار اعتیاد از دیدگاه متخصصان حوزه اعتیاد انجام پذیرفته است. روش پژوهش حاضر کمی و ابزار تحقیق پرسشنامه است. تکنیک مورداستفاده در پژوهش حاضر تکنیک دیماتل است که بر پایه مقایسه های زوجی است. این تکنیک با بهره گیری از نظرات خبرگان در استخراج عوامل موجود در سیستم، ساختاردهی سیستماتیک به آن ها و با به کارگیری اصول نظریه گراف، ساختاری سلسله مراتبی از عوامل موجود در سیستم همراه با روابط تأثیر گذاری و تأثیرپذیری متقابل عناصر مذکور فراهم می آورد. بدین سان شدت اثر روابط مذکور به صورت کمی مشخص می شود. جامعه آماری شامل سیزده نفر از متخصصان و خبرگان حوزه اعتیاد که به طور عمده روی اعتیاد و ترک پایدار آن مطالعاتی داشته و صاحب نظر بودند. نتایج تحقیق نشان می دهد که به ترتیب بیشترین تأثیرپذیری مربوط به متغیرهای ترک پایدار اعتیاد، پایگاه اقتصادی اجتماعی و گروه دوستان می باشد. همچنین متغیرهایی که بیشترین میزان تأثیر گذاری را بر ترک اعتیاد داشته اند عبارت اند از متغیر سلامت روان با 57/1، بی هنجاری با 0/1، دین داری با 882/0 و کنترل اجتماعی به همراه گروه دوستان با 658/0 که به ترتیب بیشترین تأثیر را بر فرآیند ترک اعتیاد داشته اند.

هدف از این پژوهش بررسی نقش سبک های تربیتی خانواده بر فرهنگ شهروندی در بین شهروندان 18تا 65 سال استان لرستان است. روش تحقیق پیمایش بوده و برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. حجم نمونه 852  نفر برآورد شده و شیوه نمونه گیری، چند مرحله ای بوده، به طوریکه پس از رعایت مراحل نمونه گیری، از شش شهرستان خرم آباد، بروجرد، الیگودرز، کوهدشت،الشتر و پلدختر و از هر شهرستان یک شهر و دو روستا متناسب با حجم جمعیت هر کدام، افراد نمونه تخصیص یافتند. از  نظریه های ترنر، دالگرن، کالوو- سالگور در تدوین چارچوب نظری تحقیق استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد  که میانگین نمره شاخص فرهنگ شهروندی بر حسب طیف 1 تا 3، برابر با 56/2 است که مقدار آن نسبتاً بالاست. نتایج  آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان داد که بین متغیرهای گرایش به تعلقات طایفه ای و باورهای جنسیتی با فرهنگ شهروندی رابطه مثبت   معناداری وجود دارد. همچنین در بین ابعاد سه گانه سبک تربیتی خانواده، سبک تربیتی خانواده دموکراتیک رابطه معنادار و مثبت، سبک تربیتی آسان گیر رابطه معنادار و منفی و سبک تربیتی مستبدانه فاقد رابطه معنادار با فرهنگ شهروندی است. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که متغیر سبک تربیتی دموکراتیک به تنهایی ۲۶ درصد از واریانس کلی متغیر وابسته فرهنگ شهروندی را تبیین می کند. لذا این پژوهش به نقش مثبت سبک تربیتی خانواده دموکراتیک در تقویت و نهادینه کردن ابعاد فرهنگ شهروندی تأکید دارد. بنابراین توجه به سیاست های خانواده محور مبتنی بر سبک تربیتی دموکراتیک پیشنهاد می گردد. دولت ها از طریق فراهم نمودن شرایط، زمینه های زندگی  و امکانات لازم به لحاظ ساختاری برای خانواده و  نقش حمایتی  و هدایت گری خود می توانند به گشودگی فرصت های اجتماعی در بستر نهاد خانواده جهت  تقویت و نهادینه کردن  ابعاد فرهنگ شهروندی کمک کنند.

هدف این مطالعه بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و مدارای اجتماعی در مطالعات انجام شده در ایران بود. سرمایه اجتماعی، موقعیت و روابط موجود در گروه بندی ها و شبکه های اجتماعی است و مدارا ناظر بر وضعیتی است که در آن افراد و گروه ها، نسبت به وضعیت، رویداد و پدیده ای که آن را به شدت ناپسند می شمارند و یا نسبت به آن بی تفاوت هستند، با خویشتن داری و مدارا برخورد عملی کنند. در این پژوهش از نظریه های پاتنام و کلمن در بررسی مدارای اجتماعی و از نظریه های پیر بوردیو در قسمت سرمایه اجتماعی استفاده شد. تحقیق حاضر با روش فراتحلیل پیرامون رابطه سرمایه اجتماعی و مدارای اجتماعی در ایران  انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه پژوهش های انجام شده در ایران در سال های 1398-1388 با موضوع مشابه تحقیق حاضر بود. نتایج نشان داد از مجموع 11 مطالعه مورد بررسی، رابطه ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اجتماعی بر مدارای اجتماعی با اﺛﺮات ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﺼﺎدﻓﯽ در سطح اطمینان 99 درصد معنا دار است. نتایج  بیانگر ناهمگونی مطالعات انجام شده  است. از سوی دیگر میانگین اندازه اثر سرمایه اجتماعی (اثرات ترکیبی تصادفی) بر مدارای اجتماعی در مطالعات مورد پژوهش معادل 0/205 است که در سطح کم متمایل به متوسط قرار می گیرد.

هدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل جامع و نظام مند مؤلفه های سبک ازدواج در کشور می باشد. انتخاب همسر در هر جامعه ای، بنابر فضا و موقعیت اجتماعی، هنجارها، معیارها و شرایط خاص آن جامعه صورت می گیرد. روش پژوهش در این مطالعه، کیفی و نوعی از فرا مطالعه به نام «فراترکیب» است که برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است. جمعیت مورد مطالعه پژوهش را تمامی مقاله های مرتبط با موضوع پژوهش شامل می شود. برای انجام این پژوهش، پس از طراحی سوالات تحقیق، جستجویی نظام مند بر اساس کلیدواژه های مرتبط نظیر سبک ازدواج، ازدواج سنتی و ازدواج مدرن در پایگاه های داده تمامی نشریات علمی پژوهشی معتبر داخلی طی سال های 1388 تا سال 1396 صورت گرفت. نتایج حاصل از بررسی 22 مقاله از 44 مقاله اولیه پژوهشگران، 8 بعد و 35 مؤلفه را به عنوان ابعاد سبک ازدواج که در پژوهش های مختلف داخلی در سال های 1388 تا اواخر 1396 به آن اشاره شده، شناسایی کردند و بر اساس همین ابعاد، مدل یکپارچه نهایی ارائه و اعتبار سنجی شد. نتیجه آن که این مقاله با شناسایی تمامی ابعاد سبک ازدواج در منابع موجود در سال های 1388 تا اواخر 1396 می تواند به عنوان مبنایی برای شناسایی سبک ازدواج در ایران برای محققان و سایر گروه ها همچون برنامه ریزان و مدیران دولتی جهت آموزش جامعه و مشاوره های قبل از ازدواج قرار گیرد.