سید محمدامین قانعی راد

در این پژوهش تلاش شده است تصورات دانش آموزان از دانشگاه به تفکیک جنسیت آن ها توصیف گردد. در این راستا از چارچوب آجیل پارسونز و مفاهیم زیست جهان – سیستم هابرماس استفاده شده است. برای انجام پژوهش از روش پیمایش و برای جمع آوری اطلاعات نیز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی در 4 شهر تهران، قم، کاشان و قائم شهر تشکیل داده اند که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای، تعداد 773 دانش آموز از میان آن ها انتخاب شده است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در نظر دانش آموزان، دانشگاه به مفهوم زیست جهان هابرماس نزدیک تراز مفهوم سیستم است. همچنین متوسط دانش آموزان، دانشگاه را چیزی بین دو طرف ابعاد چهارگانه پارسونز می دانند و در هیچ یک از موارد، به یکی از منتهای ابعاد نزدیک نیستند. باوجوداین دانشگاه برای دانش آموزان دختر بیشتر جنبه ابرازی و فرهنگی داشته و برای پسران بیشتر با گرایش های ابزاری و اقتصادی همراه بوده است؛ بنابراین دختران برای ورود به آموزش عالی با نگاه زنانه و برای کسب معرفت زنانه و پسران با نگاه مردانه و برای کسب معرفت مردانه تلاش می کنند.

این مقاله سعی دارد تفسیری اجتماعی- تکنیکی از شکل گیری و گذار صنعت دفاعی ایران در طول چند دهه اخیر را ارائه نماید. برای این منظور، ابتدا با الهام از نظریه میدان بوردیو، چارچوبی برای تحلیل گذار ارائه شده است. در ادامه با ترکیبی از روش شناسی سه مرحله ای بوردیو و روش نظریه پردازی زمینه محور تلاش شده است فرآیند گذار با تاکید بر صنعت ضد زره تحلیل گردد و ایده های نظری جدیدی پیرامون تحول اجتماعی- تکنیکی در صنعت دفاع ارائه شود. بر اساس چارچوب و ایده های ارائه شده در این پژوهش، برای فهم نوآوری و تغییرات فنی در صنعت دفاعی باید به بررسی تحولاتی که در کنش و قشربندی مهندسان و عادت واره، سبک و ارزش های مهندسی رخ می دهد، پرداخت. تجربه صنعت دفاعی نشان می دهد که توازن و هماهنگی بین سرمایه تکنیکی و سرمایه نمادین مهندسان، مهم ترین عامل در توسعه فناورانه و پایداری میدان صنعت دفاعی است. این توازن باعث ایجاد یک قشربندی اجتماعی و روابط کاری مولد بین نیروهای صنعت م یشود. در صورتی که این توازن وجود نداشته باشد، روابط کاری مولد به وجود نمی آید و در نتیجه انباشت سرمایه ممکن نمیشود. میدان سیاست با مداخله در میدان صنعت تاثیر به سزایی بر این توازن و هماهنگی دارد. توجه به این تاثیرگذاری برای سیاست گذاری علم وفناوری در ایران از ضرورت مضاعف برخوردار است.

مقاله حاضر در پی تعیین گروه های نگرش عمومی به علم و فناوری با دو بُعد اساسی دانش و نگرش در ایران است. بدین منظور پرسشنامه ای متشکل از سنجه ها و متغیرهایی برگرفته از تجربیات سایر کشورها و نظرخواهی از متخصصان ایرانی تنظیم و با مجموعه ای از سؤالات باز و بسته در بین 300 نفر از ساکنان شهر تهران به عنوان نمونه آماری توزیع شد. داده های بدست آمده از این پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل خوشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که مهمترین یافته حاصل از این پژوهش، وجود پنج گروه نگرشی به علم در بین مخاطبان بوده است: «بی تفاوت ها به علم»، «باوردارندگان علم»، «دوستداران علم»، «حمایت گران علم» و «ناباوران به علم».