علیرضا حسن ملکی

هدف از مطالعه حاضر، ارائه چارچوبی برای کمال گرایی حسابرس بر اساس رویکرد تحلیل مضمون و مدل سازی بازنمایی سیستمی بود. از طریق مصاحبه با 15 نفر از خبرگان دانشگاهی با تجربه حرفه ای در حوزه حسابرسی در سال 1402 داده های پژوهش جمع آوری گردید. این خبرگان بر اساس روش نمونه گیری هدفمند با رویکرد گلوله برفی انتخاب شدند و انجام مصاحبه ها تا زمان دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. این مطالعه از طریق تحلیل مضمون نسبت به شناسایی مضامین مطالعه از طریق مصاحبه و کدگذاری اقدام نمود. سپس با استفاده از تحلیل دلفی فازی، پایایی ابعاد شناسایی شده مورد تحلیل قرار گرفت تا در نهایت در بخش کمی، جهت تبیین مضامین سازمان دهنده شناسایی شده از تحلیل بازنمایی سیستمی بهره برده شد. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده ی 2 مضمون فراگیر(کمالگرایی انطباقی حسابرسان و کمالگرایی غیر انطباقی حسابرسان) ،6 مضمون سازمان دهنده(پایبندی به اصول، سازگاری با اهداف، چشم اندازهای رفتاری، نشخوار فکری، خود سرزنشگری در انجام امور حسابرسی و تعیین استانداردهای غیر واقع گرایانه) و 23 مضمون پایه بود. براساس ارزیابی میانگین فاز اول و دوم دلفی، مشخص گردید تمامی ابعاد به دلیل اینکه اختلاف کمتر از 2/0 را داشتند، مورد تأیید قرار گرفتند. یافته های بخش کمی نشان داد، محرک ترین بعد کمالگرایی حسابرسان، چشم اندازهای رفتاری است که محرکی برآمده از الگوی کمالگرایی انطباقی قلمداد می شود. از طرفی محتمل ترین پیامد در کارکردهای الگوی کمالگرایی حسابرسان، پایبندی آنان به اصول و قوانین بهبود دهنده ای می باشد که قادر هستند به صورت فزاینده ای فرایند انجام کارحسابرسان را بهبود بخشند.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل تفکر حرفه ای کارکنان مبتنی بر ابعاد دوسوتوانی و توانمندسازی روانشناختی می باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، کاربردی؛ از نظر رویکرد فرضیه ای قیاسی و از نظر روش اجرای پژوهش توصیفی اکتشافی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل 1100 نفر از جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد که با استفاده از جدول مورگان تعداد 297 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و روش نمونه گیری در دسترس می باشد. ابزارگردآوری پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به منظور تعیین پایایی پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS و پایایی ترکیبی با استفاده از نرم افزار SMART PLS استفاده شد. همچنین برای نشان دادن پایایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ابعاد و مؤلفه های تفکر حرفه ای و دو سوتوانی رابطه وجود دارد. بین ابعاد و مؤلفه های تفکر حرفه ای و توانمندسازی رابطه وجود دارد. مقدار بدست آمده برای GOF به میزان 0.51 می باشد که برازش بسیار مناسب مدل کلی تأیید می شود.

شایستگی مدیران یکی از نکات مهم در کیفیت حسابرسی است. ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، تبیین ابعاد شایستگی حرفه ای ﺣﺴﺎﺑﺮﺳان و شناسایی پیامد های حاصل از آن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رویﮑﺮد مبتنی بر ﻧﻈﺮیﻪ داده ﺑﻨﯿﺎد است، که        می تواند به عنوان یک جریانِ فعال و مستمر، موجب تقویت رهبری و در نتیجه کیفیت حسابرسی ش ود.         ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از نوع پژوهش های ﮐﯿﻔﯽ است، لذا مصاحبه ژرف نگر و نیمه س اخت یافته ﺑﺎ 15 ﻧﻔﺮ از ﺷﺮﮐﺎی    ﻣﺆسسه های ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ و ﻣﺪیﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاران رﺳﻤﯽ ایﺮان ﮐﻪ ﺑﺎ استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و با روش ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب و طی سال 1401 انجام شد. ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺷﺒﺎع ﻧﻈﺮی در اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮدآوری ﺷﺪه اداﻣﻪ یﺎﻓﺖ. برای به دست آوردن اعتبار و پایایی تحقیق از برخی از روش هایی که برای اعتباربخشی به مدل و نتایج تحقیق کیفی استفاده می شود، مانند: زاویه بندی (اجماع/مثلث سازی)، کنترل اعضا (بررسی توسط اعضا) و ارزیابی بر اساس 10 شاخص "مقبولیت" استراوس و کوربین، استفاده شد. سپس ابعاد شایستگی حرفه ای ﺣﺴﺎﺑﺮﺳان در قالب شرایط ﻋﻠّﯽ، شرایط زمینه ای و شرایط مداخله گر، تحلیل و بر اساس    راهبرد های موجود و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ الگوی پارادیمی فرآیند شکل گیری شایستگی حرفه ای حسابرسان، ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی حاصل از آن شامل پیامد هایی  در ُبعد کارایی و اثر بخشی و پیامد هایی در بعد رفتاری ( پاسخگویی و اعتماد) ﺗﺪویﻦ و در ﺑﺨﺶ ﮐﻤّﯽ تحقیق، ﺑﺮای برازش مدل، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪی محقق ساخته، ﻃﺮاﺣﯽ و بین ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن توزیع گردید و ﺑﺎ روش ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار لیزرل به تجزیه و تحلیل آن پرداخته و در نهایت،   ﻧﺘﺎیﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ کمی برازندگی مدل را تأیید نمود.  

استفاده مناسب از تردید حرفه ای به کیفیت بالا در فرآیند تصمیم گیری و قضاوت و اظهار نظر صحیح در گزارشگری منجر می شود. ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، تبیین و ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮی مفهومی عوامل مهم و مؤثر در اعمال تردید حرفه ای حسابرسان است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و رویﮑﺮد آن ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻈﺮیﻪ داده ﺑﻨﯿﺎد اﺳﺖ. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه حسابرسی است،که تعداد 16 نفر به عنوان مشارکت کننده در پژوهش با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند، ﺑﺎ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮﻓﯽ انتخاب شدند. داده ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به صورت نیمه ساخت یافته گردآوری و برای به دست آوردن اعتبار و پایایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و همچنین مرور خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش استفاده شده است. همچنین از طریق کدگذاری و دسته بندی در قالب مفاهیم و مقوله ها ( ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا )، تمام زیر مجموعه به یکدیگر ربط داده شد و در نهایت عوامل مهم و مؤثر در اعمال تردید حرفه ای حسابرسان در چهار محور، معیار های شناخت از واحد مورد رسیدگی، ویژگی های فردی و توانمندی های حرفه ای حسابرسان، محرک های اثر بخش و منابع فشار، تبیین، سپس راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی آن ﺗﺤﻠﯿﻞ و مدل مفهومی آن طراحی گردیده است. انتظار می رود که مدل ارائه شده در این پژوهش بتواند به عنوان مبنایی برای تردید حرفه ای حسابرسان ایرانی مورد استفاده قرار گیرد.