مجید صالحیان

از مشخّصه های پاسخ گویی اهل بیت علیهم السلام به سؤالات دینی، تفکیک گروه مخاطبان خویش بوده است که توجّه به هوش، سن، توانایی ها و استعدادهای هر فرد است و از موارد مهم و لازم در تعلیم و تربیت اسلامی شمرده می شود. اصولی که در این امر باید به آن توجّه شود، اهمیّت و جایگاهی والا در پاسخ گویی به سؤالات دارد. اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به پرسش های پیش روی، ضمن این که از روش های مختلفی استفاده می کردند، به اصول تربیتی هم توجّه ویژه ای داشتند. بدین منظور این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که اصول و مؤلّفه های تربیتی اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به سؤالات چه بوده است؟ روش این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، اصول تربیتی ایشان را در پاسخگویی به پرسش ها بررسی کرده است. یافته ها و نتایج به دست آمده از این قرار است که اهل بیت علیهم السلام در این واقع، از چهار مؤلّفه تربیتی اعتدال، ابراز محبّت، عزّت نفس و اسلوب حکیم استفاده کرده اند که می توان از این اصول در پاسخ گویی به سؤالات، بهره برد و الگوبرداری کرد.

امروزه در جهان خشونت رو به گسترش بوده و امنیت و ارامش را از آدمی صلب نموده و جوامع را به سمت فساد و بحران های پایان ناپذیر سوق می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش قرآن در مقابله با خشونت فردی بود. پژوهش درصدد پاسخ گویی به این سوال است که آیا قرآن در مقابله با خشونت فردی نقشی دارد؟روش تحقیق توصیفی-تحلیلی صورت گرفت. بدین منظور آیاتی مربوط به خشم و خشونت از منابع اسلامی به صورت کتابخانه ای گردآوری و سپس مورد بررسی و تبیین صورت گرفت. راهکارهای ارائه شده در یافته های پژوهش نشان داد برای مقابله با خشونت فردی از دیدگاه قرآن باید با بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ سازی مردم، مدارا و تواضع در برابر مردم جاهل و ملایمت و نرمی در رفتار و گفتار با دیگران و نیز همیاری و تعاون نسبت به یکدیگر، با نهادینه شدن اصل برادری و اخوت، همبستگی و اتحاد؛ راه را برای گسترش مهر و محبت بیشتر و اجتناب از خشونت و کینه و خونریزی، هموار نمود. نتایج بیان نمود که برای مقابله با خشونت فردی بکارگیری مهربانی، مهرورزی و گذشت در رفتار و سرلوحه قرار دادن صبر و فداکاری و صحبت با نرمی، ملایمت و محبت، تلطیف روابط و جلوگیری از جهل و تعصب ، انسانها را در مسیر صحیح قرار می دهد و از سویی تکیه بر پیمان ها و میثاق های آسمانی می تواند به جهان عاری از خشونت کمک نماید. لذا تنها راه سعادت بشر و ایجاد زندگی بدور از خشونت در سایه ایمان به حضرت حق، بصیرت و روشنی ذهن، رعایت تقوی و استفاده از مدارا و محبت امکان پذیر می باشد.