محمدرضا درستکار سیانی

هدف پژوهش، تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی با تکیه بر اصول تربیت اجتماعی از منظر نهج البلاغه است. برای پاسخ به سؤالات، از روش های تحلیل اسنادی یا روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا استفاده شد. در این پژوهش جامعه با نمونه برابر بود؛ به طوری که کتاب مطالعات اجتماعی 1400−1401 ششم ابتدایی به عنوان جامعه و نمونه پژوهش انتخاب شد. در بخش یافته ها درراستای پاسخ به سؤالات پژوهش، ابتدا براساس روش کتابخانه ای، با مراجعه به مقالات و تألیفات مرتبط با اصول تربیت اجتماعی براساس نهج البلاغه، 10 اصل تربیت اجتماعی همچون اصل عزت، وحدت، محبت، مشارکت، مسئولیت، عدالت، برقراری روابط سالم، سعه صدر، آزادی در برابر ابراز عقاید و اصل آراستگی از منابع استخراج شد. سپس کتاب مطالعات ششم به 4 واحد متون، تصاویر، فعالیت ها و کاربرگ ها تقسیم شد. سپس واحد های تحلیل در 10 اصل نامبرده به روش تحلیل محتوا بررسی شد و نتایج نشان داد که متون درسی 61 مرتبه، فعالیت های دروس 88 مرتبه، تصاویر 77 مرتبه و کاربرگ های پایان کتاب در 10 مرتبه به اصول تربیت اجتماعی از منظر نهج البلاغه توجه داشته است. بنابراین، در قسمت یافته ها نشان داده شد که در همه بخش های چهارگانه کتاب در راستای توجه به همه اصل ها از ظرفیت های موجود بهخوبی استفاده نشده است و انتظار می رود عوامل اجرایی در تدوین کتب درسی از همه ظرفیت های کتاب در جهت آموزش اصول تربیت اجتماعی از منظر نهج البلاغه استفاده نمایند.

در عصر کرونا و با بسته شدن مدارس، معلمان مجبور شدند فعالیت های آموزشی را از طریق فضای مجازی دنبال کنند و این امر موجب شد که معلمان، در امر تدریس در کلاس های مجازی، تجارب مختلفی کسب کنند. آشنایی با این تجارب و به اشتراک گذاشتن آن ها با سایر معلمان، می تواند در بهبود آموزش مجازی موثر باشد. از این رو، هدف از این پژوهش، بررسی روش های تدریس و تجارب معلمان ریاضی پایه ششم ابتدایی شهر اصفهان در تدریس ریاضی در عصر کرونا و ارایه پیشنهادات کاربردی است. (لازم به ذکر است که در سال های اخیر در شهر اصفهان، دروس ابتدایی در برخی مدارس به صورت جداگانه تدریس می شود. لذا جامعه پژوهش حاضر معلمانی بوده است که درس ریاضی ششم را تدریس کرده اند). روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناختی می باشد. جامعه  پژوهش حاضر، تمام معلمان درس ریاضی پایه ششم ابتدایی شهر اصفهان است. شرکت کنندگان در پژوهش، شامل 35 نفر از معلمان پایه ششم ابتدایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای انجام مصاحبه، سوالاتی با نظر متخصصان و اساتید علوم تربیتی تدوین گردید و داده های به دست آمده از طریق مصاحبه ی نیمه ساختاریافته، در سه مرحله کدگذاری باز، محوری وگزینشی تجزیه و تحلیل شدند. به طورکلی، در بخش یافته ها با توجه پاسخ های شرکت کنندگان مشخص شد که روش های مورد استفاده معلمان، روش سخنرانی و پرسش پاسخ در سبک مجازی است. جنبه های مثبت و منفی آموزش مجازی درشرایط کرونا به جنبه های آموزشی، زمانی و اقتصادی طبقه بندی شد و در مرحله بعد، طبق نظر معلمان، راهکارهایی جهت غلبه بر جنبه های منفی و محدودیت های آموزش مجازی درس ریاضی ششم ابتدایی در شرایط کرونا ارائه گردید که شامل برگزاری کارگاه های آموزشی جهت توان افزایی معلمین در ارتباط با فضای مجازی، استفاده از پوشه کار الکترونیک جهت ثبت نتایج دانش آموزان،تنظیم و اجرای قوانین خاص در بستر آموزش مجازی و مواردی از این قبیل است و در پایان، روش هایی جهت استفاده معلمان پایه ششم در عصر کرونا معرفی و پیشنهاد شد که در این بین می توان به استفاده از هر دو روش مجازی و حضوری در تدریس در عصر کرونا اشاره کرد.