اعظم صمصامی

زمینه و هدف: در عصر حاضر کیفیت و کمیت تحصیل، نقش مهمی در آینده فرد ایفا می کند و از جمله راهبردهای یادگیری مؤثر و مناسب، کمک طلبی یا جست و جوی کمک تحصیلی از دیگران است. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل ساختاری کمک طلبی تحصیلی بر اساس خودتعیین گری و شکفتگی با نقش میانجی مشارکت تحصیلی و باورهای انگیزشی دانش آموزان بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که 454 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شرکت کردند. افراد نمونه به پرسش نامه های کمک طلبی رایان و پنتریچ (1997)، نیازهای اساسی خودتعیین گری ایلاردی، لئون، کیسر و رایان (1993)، مقیاس شکفتگی داینر و همکاران (2008)، مقیاس مشارکت تحصیلی شوفلی و بکر (2006)، و پرسشنامه باورهای انگیزشی پنتریچ و همکاران (1991)، پاسخ دادند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده های استخراج شده با استفاده از الگوسازی معادلات ساختاری بررسی و تحلیل شدند. یافته ها: برآیندها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی با داده ها برخوردار است. نتایج بین خودتعیین گری، شکفتگی، مشارکت تحصیلی و باورهای انگیزشی با کمک طلبی رابطه معنادار نشان دادند (0/01> P) و همچنین نتایج آزمون بوت استراپ نشان داد اثر غیرمستقیم خودتعیین گری بر کمک طلبی از طریق باورهای انگیزشی 0/147 و اثر غیرمستقیم شکفتگی بر کمک طلبی از طریق باورهای انگیزشی 0/139 است که در سطح 0/01 معنا دار است. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که خودتعیین گری و شکفتگی به طور مستقیم بر کمک طلبی دانش آموزان مؤثر هستند و اثر غیرمستقیم خودتعیین گری و شکفتگی از طریق باورهای انگیزشی به ارتقا رفتار کمک طلبی در دانش آموزان کمک می کند.

هدف مقاله، مدل ساختاری کمک طلبی بر اساس خودتعیین گری، خودشفقت ورزی و شکفتگی با نقش میانجی درگیری تحصیلی و باورهای انگیزشی دانش آموزان بود. روش پژوهش همبستگی با تکنیک مدلیابی معادلات ساختاری بود. از جامعه آماری دانش آموزان دختر متوسطه2 تهران، به حجم 539 دانش آموز،  با نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و  به ابزار های پژوهش پاسخ دادند. در این پژوهش از پرسشنامه های کمک طلبی رایان و پنتریچ، درگیری تحصیلی شوفلی و بکر، باورهای انگیزشی پنتریچ و همکاران، خودشفقت ورزی نف، خودتعیین گری ایلاردی و همکاران، و شکفتگی داینر و همکاران استفاده شد. داده ها با SPSS23  وAMOS23  تجزیه و تحلیل و یافته ها نشان دادند بین خودتعیین گری، شکفتگی، درگیری تحصیلی و باورهای انگیزشی با کمک طلبی رابطه  معنادار وجوددارد. بین خودشفقت ورزی و کمک طلبی رابطه وجود نداشت. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد درگیری تحصیلی و  باورهای انگیزشی نقش  میانجی گری کامل را در پیش بینی کمک طلبی براساس خودتعیین گری دارند.   از نتایج این پژوهش ظرفیت کاربست آن در آموزش های همه جانبه  در تعلیم و تربیت است.  

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه کمک طلبی با خودتعیین گری و شکفتگی با میانجیگری درگیری تحصیلی، به روش همبستگی انجام شده است.  بدین منظور از جامعه آماری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه دولتی شهر تهران، که در سال تحصیلی 99-1398، مشغول به تحصیل  بودند نمونه ای به حجم 539 دانش آموز،  با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و  به پرسشنامه های کمک طلبی رایان و پنتریچ(1997)، درگیری تحصیلی شوفلی و بکر(2006)، نیازهای اساسی خود تعیین گری دسی و رایان(1993) و مقیاس شکفتگی داینر و همکاران(2009) پاسخ دادند. داده های حاصل از پژوهش ،  با نرم افزار SPSS-23  و AMOS-23   تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند مدل ساختاری کمک طلبی بر اساس خودتعیین گری و شکفتگی با نقش میانجی درگیری تحصیلی دانش آموزان  با داده های تجربی ، برازش مناسبی داشت.  بین خودتعیین گری، شکفتگی ودرگیری تحصیلی با کمک طلبی رابطه  معنادار وجود دارد. همچنین درگیری تحصیلی نقش واسطه ای در پیش بینی کمک طلبی بر اساس خود تعیین گری داشت. نقش واسطه ای درگیری تحصیلی در پیش بینی کمک طلبی بر اساس شکفتگی معنادار نبود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان گفت،  میزان کمک طلبی تحصیلی دانش آموزان به طور مستقیم براساس خودتعیین گری و شکفتگی و به صورت غیرمس تقیم براساس درگیری تحصیلی دانش آموزان پیش بینی می شود.