فائزه محمداسماعیلی

مدیران لازم ست از قابلیت ها و توانایی های برخوردار باشند که منجر به عمکلرد موفق آنها شود که نه تنها نیازهای داخلی را پاسخ دهند بلکه بتوانند نیازهای بیرونی را نیز هدایت کنند. و در هر جامعه ای نظام آموزشی بخش مهم و حائز اهمیتی بشمار می رود. این نهاد، زمینه ساز رشد و توسعه فکری و زمینه ساز بلوغ و تحقق ظرفیت-های انسانی است. بنابراین مدیران آموزش وپرورش باید از شایستگی های لازم برای انجام موفقیت آمیز این مهم، برخوردار باشند. لذا پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی توسعه شایستگی های مدیران ایرانی اسلامی در سازمان های دولتی با تأکید بر مدیریت اسلامی در آموزش وپرورش طراحی شد. برای انجام پژوهش از برای انجام پژوهش از رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناسی و با روش گرانددتئوری استفاده گردید. جامعه پژوهش، کلیه صاحب نظران، اساتید و مدیران ارشد حوزه منابع انسانی و مدیریت اسلامی در آموزش و پرورش بود که با استفاده از نمونه گیری هدفمند با 19 نفر از آنها مصاحبه شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل یافته های کیفی از روش کدگذاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد "توسعه شایستگی های اسلامی و توسعه شایستگی های رهبری و مدیریتی" به عنوان مقوله محوری، "جانشین پروری، ارزیابی مستمر، آموزش و یادگیری مستمر و مدیریت استعداد" به عنوان شرایط علی، " یادگیرنده محور بودن سازمان (سازمان یادگیرنده)، عدالت گرایی در گزینش، انتصاب و ارتقا، برنامه ریزی و برنامه محوری و توسعه کارراهه شغلی" به عنوان راهبردها، مقوله های " فرهنگ سازمانی و گروه کارکنان" به عنوان بستر، " نگرش اسلامی به مدیریت و منابع انسانی و ساختار سازمانی" به عنوان شرایط مداخله گر مطرح شدند و توسعه شایستگی های مدیران ایرانی اسلامی در سازمان های دولتی می تواند پیامدهای مثبت فردی و سازمانی در آموزش و پرورش داشته باشد. اگر مدیران آموزش و پرورش با استفاده از شایستگی ها و بر اساس الگوی مناسب اسلامی ایرانی توسعه یابند، و دارای دانش و مهارت کافی باشند، سازمان با بالا بردن روحیه کارکنان و ایجاد انگیزه کار و فعالیت در آن ها قادر خواهد بود هدف های سازمان را با صرف منابع کم تر و کیفیت بهتر تحقق بخشد و بهره وری سازمان را افزایش دهد.

هدف پژوهش حاضر بررسی صلاحیت های علمی و تخصصی دبیران ریاضی پایه اول متوسطه شهر تهران بود. جامعه آماری پژوهش دبیران ریاضی پایه اول دبیرستان های شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای 537 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش یک پرسش نامه محقق ساخته بود که با 98 گویه در قالب 9 مولفه آموزشی، علمی، رفتاری، اجتماعی، فکری، مدیریتی، اخلاقی، حرفه ایی و فناوری صلاحیت های معلمان را می سنجد. روایی آن توسط صاحب نظران مورد تایید قرار گرفت و ضریب الفای کرانباخ 86% محاسبه گردید. نتایج آزمون tنشان داد که صلاحیت های آموزشی، علمی، رفتاری، مدیریتی و اخلاقی در سطح بالاتر از میانگین می باشند و در سطح اطمینان 99/0 معنی دار می باشد؛ ولی صلاحیت های حرفه ای و اجتماعی در سطح اطمینان 95/0 معنی دار نمی باشند ولی وضعیت صلاحیت های فناوری و فکری در سطح 95/0 اطمینان معنی دار می باشد و معلمان در این صلاحیت ها در وضعیت مطلوبی نیستند. نتایج آزمون t مستقل نشان می دهد که وضعیت معلمان مرد از لحاظ صلاحیت های اجتماعی و فکری بالاتر از معلمان زن می باشد ولی وضعیت معلمان زن در صلاحیت آموزشی بهتر ار معلمان مرد می باشد. نتایج نشان می دهد که در سایر متغیرها بین معلمان زن و مرد تفاوت معنی داری وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه عملکرد ناظران و راهنمایان آموزشی در طرح راهبران آموزشی و تربیتی و طرح معلمان راهنما در استان خراسان جنوبی بود. بدین منظور، معلمان شاغل در کلاس های چندپایه در استان خراسان جنوبی -که تجربه لازم و کار با معلمان راهنما و راهبران آموزشی و تربیتی را داشتند- به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند؛ که تعداد آنها 186 نفر بود. از این تعداد، با استفاده از فرمول کوکران 125 نفر به طور تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس خدمات نظارت و راهنمایی آموزشی ترک زاده و نوروزی (1389) بر مبنای مدل اولیوا و پاولز (2004) بود. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ 96/0 و روایی آن با استفاده از روش تحلیل گویه بین 58/0 تا 92/0 محاسبه و تأیید شد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های t تک نمونه ای، t مستقل، تحلیل واریانس و آزمون شفه استفاده شد. نتایج، حاکی از آن بود که معلمان عملکرد معلمان راهنمای روستایی را پایین تر از حد متوسط و عملکرد راهبران آموزشی را بالاتر از حد متوسط ارزیابی کرده اند. مقایسه عملکرد راهبران آموزشی و تربیتی با معلمان راهنما حاکی از آن است که راهبران آموزشی موفق تر از معلم راهنمایان عمل کرده اند.

هدف از مقاله حاضر، طراحی الگوی عملیاتی تقاضا و برآورد معلمان مورد نیاز در دوره ابتدایی و متوسطه اول طی سال های 1404-1399 بود. این مقاله از منظر رویکرد از نوع پژوهش های کمی، از نظر هدف، در زمره پژوهش های کاربردی و از منظر نحوه گردآوری داده ها، در قسمت طراحی الگوی عملیاتی از نوع مطالعه کتابخانه ای و در بخش برآورد معلمان از نوع پژوهش های بررسی موردی بود. جامعه و نمونه آماری تحقیق شامل 358،897 معلم مشغول به خدمت در دوره های تحصیلی ابتدایی و اول متوسطه درسال تحصیلی 99 - 1398 (سال پایه) بوده است. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی پیشین و تحلیل اطلاعات و یافته های آن مطالعات انجام پذیرفت و در آن به روش توصیفی- تحلیلی به تفسیر انتقادی و تاویل داده ها با هدف به دست آوردن برآوردی از تعداد معلمان مورد نیاز پرداخته شد. در این پژوهش، ضمن تشریح مراحل الگوی عملیاتی تقاضای معلمان مورد نیاز، تعداد معلمان دوره ابتدایی و اول متوسطه به طور کلی و به تفکیک دروس منطبق بر تراکم کلاسی و تعداد کلاس مورد نیاز، در سه سناریو متوسط تراکم عملکردی، حداکثر مطلوب تراکم دانش آموزی و تراکم استاندارد دانش آموزی تا سال تحصیلی 05 - 1404 برآورد گردید. متوسط رشد سالانه معلمان ابتدایی تقریبا 1.25% و بیشترین تعداد معلمان ابتدایی حدودا معادل325،000 نفر در سال 04 - 1403 و متوسط رشد سالانه معلمان دوره اول متوسطه تقریبا 2.7% و حدودا معادل 178،000 نفر در سال 05 - 1404 برآورد شد. سرانجام، با تاکید بر الگو و برآورد ارائه شده، نتایجی احصاء گردید که می تواند در جهت اخذ ساز و کار های مناسب در حیطه جذب معلمان مورد نیاز دوره آموزش و پرورش عمومی کشور از طرق مختلف ( فارغ التحصیلان متعهد خدمت دانشگاه فرهنگیان، استخدامی های ماده 28و ... ) راهگشا باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رشته تحصیلی دوره متوسطه با عملکرد حرفه ای فارغ التحصیلان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. روش پژوهش از نوع آمیخته بود. جامعه آماری پژوهش کلیه فارغ التحصیلان رشته آموزش ابتدایی سال 95 تا 98 دانشگاه فرهنگیان کشور و مدیران آن ها بود که باتوجه به نوع رشته تحصیلی دوره متوسطه از هر یک از رشته های ریاضی، تجربی و انسانی ۴۰ نفر به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند معلمان در بخش کمی به پرسش نامه استانداردهای ارزشیابی و عملکرد حرفه ای معلمان نولان و هوور (2011) پاسخ دادند که براساس پژوهش علوی فرد (1396)پرسش نامه از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است. در بخش کیفی، معلمان و مدیران به مصاحبه نیمه ساختاریافته بر اساس پرسش نامه باز پاسخ به صورت آنلاین پاسخ دادند. بر اساس نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری اثر تعاملی نوع رشته تحصیلی دوره متوسطه و جنسیت ازلحاظ آماری معنی دار نبود. همچنین نتایج تحلیل واریانس تکراهه اثر مستقل جنسیت، نوع رشته تحصیلی دوره متوسطه و میزان عملکرد حرفه ای معلمان ازلحاظ نوع استان ازلحاظ آماری معنی دار نبود. بر اساس یافته های کیفی؛ فارغ التحصیلان و مدیران تأثیر مثبت رشته دبیرستان را در عملکرد حرفه ای معلمان ابتدایی مؤثر دانسته اند.