محدثه صفاریه

مطالب کتاب آموزشی باید به گونه ای سازماندهی شوند که دانش آموز ضمن حرکت در مسیری هموار، به طور تدریجی با فرایند یادگیری درگیر شودوگام به گام در یک مارپیچ ارتقا یابنده،خود در تولید مفهوم مشارکت کند.در چنین فرایندی ممکن است، مقداری از دانش به صورت انتقالی و مقداری از طریق کشف،مقداری از طریق درگیر شدن در فعالیت های مبتنی بر مهارت های فرایندی و مقداری از طریق تعامل با دیگران حاصل شود.در همه ی این مراحل،مهم ترین امر غلبه ی محوریت یادگیری فعال بر حجم یادگیری های انفعالی است.از این رو کتاب های درسی نیز باید متناسب با این هدف تدوین گردند و نقایص احتمالی آن ها در این زمینه رفع گردد.هدف این پژوهش نیز تحلیل محتوای کتاب علوم سوم ابتدایی از منظر فعال و غیر فعال بودن محتوا با استفاده از روش ویلیام رومی می باشد.روش مورد استفاده تحلیل محتوا و جامعه ی آماری پژوهش،کتاب علوم سوم ابتدایی سال 1395 بود.نمونه انتخاب شده شامل14 صفحه از دو فصل کتاب بود که به روش تصادفی ساده انتخاب گردیده است،در هر فصل تمامی جملات،تصاویرو فعالیت ها  انتخاب و کدگذاری گردیدند.نتایج تحقیق نشان داد که  ضریب درگیری دانش آموزان با متن کم تر از  0.4 می باشدو این یعنی متن نتوانسته به اندازه ی کافی دانش آموزان را به فعالیت وادارد.ضریب بالای 1.5 در فعالیت ها بیانگر درگیری زیاد است.ضریب درگیری تصاویر نیز در حد متوسط بوده و ضریبی بین 0.4 و 1.5 را دارا هستند.به طور کلی یافته های پژوهش نشان داد که بخش های مختلف کتاب مکمل هم هستند و غیرفعال بودن متن توسط فعال بودن فعالیت ها پوشش داده می شود.

از آن جایی که از یک سو، گفتار یکی از راه های مهم ارتباط میان انسان ها و عاملی اساسی در یادگیری است و از سوی دیگر،در کتب درسی کشور ماعملاً از فارسی نوشتاری معیاراستفاده می شود،آموزش زبان فارسی در مناطق دو زبانه و چند فرهنگی،با چالش هایی جدی روبه روست. در این مقاله سعی شده است عمده ترین این چالش ها شناسایی و رتبه بندی شود. به همین منظور، به کمکصد نفر از معلمان کلاس های دوزبانه مناطق چندفرهنگی،چالش های مربوط به موضوع، شناسایی و سپسبا استفاده از نرم افزارSPSS 20و روش فریدمن، رتبه بندی شدند و نهایتاً مهم ترین آن ها مشخص گردید. نتایج یافته ها نشان داد که مهم ترین چالش ها به ترتیب عبارت اند از: نحوه انتقال مطالب،نبود تعامل بین زبان اول و دوم، نبود برنامه درسی و کتاب مناسب برای این دسته از دانش آموزان، نحوه ارزشیابی،عدم هماهنگی بین دانش آموزان و عدم پیشروی به موقع در درس فارسی. از آن جایی که مهم ترین چالش معلمان،مربوط به ساز و کارهای تدریس و نحوه انتقال مطالب بود ،در پایان مقاله روش ها و راهکارهای رفع این چالش در قالب پیشنهادهایی ارائه گردیده است.

امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی، بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و همین امر آنان را در مواجه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و مقتضیات آن آسیب پذیر نموده است. مهارت های زندگی، مهارت هایی هستند که برای افزایش توانایی های روانی – اجتماعی افراد آموزش داده می شوند و فرد را قادر می سازند که به طور مؤثر با مقتضیات و کشمکش های زندگی روبه رو شود.هدف پژوهش حاضر نیز بررسی میزان توجه کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی به مؤلفه های مهارت زندگی هست.از روش تحلیل محتوای کمی آنتروپی شان برای تحلیل محتوای کتاب استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان داد که به تمامی مؤلفه های  مهارت زندگی در کتاب تعلیمات اجتماعی توجه گردیده است .از بین این مؤلفه ها ،بیش ترین مقدار مربوط به مهارت تفکر خلاق (17.7 درصد) و با ضریب اهمیت 0.504و کم ترین مقدار مربوط به مهارت تصمیم گیری (404درصد )  و ضریب اهمیت 0.052می باشد. بنابراین لازم است تدابیری جهت پرورش مؤلفه هایی با فراوانی پایین در دانش آموزان اندیشه شود.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای درگیری تحصیلی در رابطه با آمادگی بی حوصلگی و میزان عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهر سمنان بود. مطالعه حاضر از نوع توصیفی- همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری می باشد. جامعه ی آماری پژوهش شامل 3952 دانش آموز متوسطه در سال تحصیلی 98-97 در شهرستان سمنان و نمونه پژهش شامل400 دانش آموز بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های درگیری تحصیلی فردریکز؛ بلومنفلد و پریس (2004) (SES)، عملکرد تحصیلی فام و تیلور (1999) (EPT) و آمادگی بی حوصلگی فارمر و ساندبرگ (1986) (BSBS) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های هم بستگی پیرسون و مدل یابی روابط ساختاری استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که درگیری تحصیلی به طور معناداری ارتباط بین آمادگی بی حوصلگی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه را میانجی گری می کند. بر این اساس، می توان بیان کرد که عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهرستان سمنان به میزان (597/0) (01/0p<) توسط درگیری تحصیلی و (118/0- به طور مستقیم (05/0p<) و 102/0- به طور غیر مستقیم (05/0p<)) به وسیله ی آمادگی بی حوصلگی قابل پیش بینی خواهد بود. از این رو، لازم است روان شناسان و متخصصان فعال در حوزه ی آموزش و پرورش تدابیری را جهت افزایش درگیری تحصیلی و کاهش آمادگی بی حوصلگی در دانش آموزان اتخاذ نمایند.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مقوله تفکر انتقادی لیپمن در کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی با روش تحلیل محتوا است. روش این تحقیق، توصیفی از نوع تحلیل محتوا است و جامعه آماری این پژوهش کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم دبستان در سال تحصیلی 95-1394 است. حجم نمونه برابر با حجم جامعه می باشد. در این تحقیق به  منظور روایی صوری، از متخصصان در حوزه های مختلف استفاده شده است. ابزارهای این تحقیق با توجه به الگوی تفکر انتقادی لیپمن  شش زیر مولفه دارد: سؤال کردن، تحلیل و ارزیابی، استدلال کردن، ارزیابی شواهد و اظهارات، تفسیر داده ها، قضاوت صحیح . واحد تحلیل، تمام جملات و تصاویر و سؤالات کتاب بوده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که کتاب مطالعات اجتماعی سوم دبستان، بیشترین توجه را به زیر  مقوله تحلیل و ارزیابی و کمترین توجه را به زیر مؤلفه قضاوت صحیح داشته است که با توجه به اهمیت آن در زندگی روزمره، بهتر است به این مقوله بیشتر توجه شود. 

یکی از متداول ترین اختلال های دوران کودکی و نوجوانی،اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی است. این بیماری نوعی اختلال عصبی-رشدی است که ممکن است به شکل های مختلف ظاهر شود.علائم اصلی آن نداشتن توجه وتمرکز، بروز رفتارهای نامناسب و تکانشگری می باشد.مشکل اصلی مبتلایان، ناتوانی در تنظیم رفتار است که موجب بروز مشکلات عدیده در منزل،مدرسه و در ارتباط با همسالان می گردد. بنابراین تشخیص و درمان به موقع نقش مهمی در کاهش این مشکلات خواهد داشت.هدف از انجام این پژوهش کیفی نیز،بهبود نسبی اختلال بیش فعالی/کم توجهی دانش آموز مذکور بوده است.روش پژوهش موردپژوهی(مطالعه موردی) و شیوه ی اجرای آن اقدام پژوهی بوده است.به منظور پاسخ به سؤالات پژوهش با استفاده از روش های علمی چون مشاهده،مصاحبه و پرسش نامه وبا استفاده از منابع مختلف مانند کتاب ها ،مجلات ،پایان نامه ها،روزنامه واینترنت و...داده های لازم دررابطه با مشکل موجود جمع آوری و با تجزیه وتحلیل آن ها عوامل مؤثر در ایجاد مسأله شناسایی شد.با توجه به نتایج تحقیق مصرف دارو،تغذیه نامناسب و خواب ناکافی و محیط خانوادگی به عنوان عوامل مؤثردر بروز این مشکل تشخیص داده شدندو درنتیجه،روش های بازی درمانی،فنون شناختی،تمرین های تعادل و توازن،آرام سازی،تقویت تمرکز و.. . برای درمان این اختلال انتخاب گردیدند؛بعد از اطمینان یافتن از اعتبار راه حل های انتخابی با استفاده از پارامترهای مختلف و با همراهی والدین ،راه حل ها به مرحله اجرا درآمدو بر اساس شواهدموجود و با کمک پرسش نامه کانرز والدین مشخص گردید اختلال بیش فعالی/کم توجهی تا حدودی بهبودیافته و از میزان رفتار تکانشی کاسته شده است.بنابراین یافته های تحقیق نشان داد که ترکیبی از روش های بالا در درمان فرد مورد نظر مؤثر واقع شده است.