علی نجات

زمینه و هدف: اختلال وسواسی-جبری، یکی از اختلالات ناتوان کننده و شایع در نوجوانان است. عوامل زیادی در ایجاد و تداوم این اختلال نقش دارد که اخیراً سازه های شناختی توجه زیادی به خود جلب کرده است. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف پیش بینی علائم اختلال وسواسی-جبری بر اساس مؤلفه های ذهن آگاهی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و راهبردهای مقابله ای انجام گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوره اول شهر تبریز در سال تحصیلی 1398-1397 بود. درنهایت داده های 357 نفر (200 دختر و 157 پسر) که به عنوان نمونه پژوهش با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، تحلیل شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه بازنگری شده وسواسی-اجباری (OCI-R، فوا و همکاران، 2002)، پرسش نامه مهارت های ذهن آگاهی کنتاکی (KIMS)، فرم کوتاه پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج (CERQ-P-short) و مقیاس راهبردهای مقابله ای اندلر و پارکر (CISS) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه گام به گام تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که خودسرزنشی از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (01/0>P و 159/0=r) و مقابله اجتناب مدار از راهبردهای مقابله ای (01/0>P و 058/0=r) با علائم اختلال وسواسی-جبری رابطه ی مثبت و معنی داری دارند. همچنین پذیرش بدون قضاوت (01/0>P و 151/0-= r) و توصیف کردن (01/0>P و 103/0-=r) از مؤلفه های ذهن آگاهی و مقابله مسئله مدار (01/0>P و 073/0-=r) از راهبردهای مقابله ای با علائم اختلال وسواسی-جبری رابطه ی منفی و معنی دار دارند که درنهایت، متغیرهای خودسرزنشی و پذیرش بدون قضاوت توانستند در دو گام 9/ 3 درصد از واریانس علائم اختلال وسواسی-جبری را تبیین کنند. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن این نتایج، به نظر می رسد برای پیشگیری نوجوانان به اختلال وسواسی-جبری، توجه به متغیرهای خودسرزنشگری و پذیرش بدون قضاوت بسیار ضروری است.

هدف: هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سازگاری اجتماعی و سلامت روان فرزندان جانبازان است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر فرزند جانبازی است که در مقطع متوسطه دوم شاغل به تحصیل بودند (198 نفر). از میان این جامعه آماری تعداد 140 نفر به صورت در دسترس انتخاب و پس از اجرای پرسشنامه ی سلامت روان (GQH-28) 60 نفر که دارای مشکلات سلامت روان بیشتری بودند (نمره بالای 40)، به طور هدفمند انتخاب شدند، سپس به طور تصادفی در دو گروه 30 نفرِ (دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه) جایگزین شدند. گروه های آزمایشی مداخله مبتنی بر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را در 8 جلسه دوساعته دریافت کردند ولی گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. قبل و بعد از مداخله، آزمون ها بر روی گروه ها اجرا و سپس داده ها با نرم افزار SPSS 22 و آزمون های تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر بررسی شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به افزایش سطح سازگاری اجتماعی (84/159=F، 001/0=P) و کاهش مشکلات سلامت روان (80/427=F، 001/0=P) فرزندان جانبازان گردید نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به افزایش سطح سازگاری اجتماعی و کاهش مشکلات سلامت روان فرزندان جانبازان گردید. پیشنهاد می شود که از این نوع مداخله ها برای حل مشکلات حیطه ی سلامت روان فرزندان جانبازان استفاده شود.