علی نوری ممرآبادی

بعد از طرح مفهوم اقتصاد مقاومتی و ابلاغ آن از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، برنامه های گوناگونی در سازمان صدا و سیما برای ترویج و نهادینه سازی اقتصاد مقاومتی تولید و پخش می شود. ولی به نظر می رسد که شبکه های رادیو و تلویزیونی سازمان صدا و سیما از یک الگوی یکسان و منسجمی به عنوان راهبرد ترویجی اقتصاد مقاومتی پیروی نمی کنند و برنامه ها بیشتر به معرفی یک کارآفرین موفق و یا به تصویر کشیدن یک شرکت دانش بنیان خلاصه می شود. در این پژوهش با استفاده از اسناد و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و نظر کارشناسان و متخصصان حوزه اقتصاد و رسانه، درصددیم الگوی مناسب و مطلوبی برای تولید و پخش برنامه های رادیویی در راستای ترویج اقتصاد مقاومتی طراحی کنیم. در این پژوهش ابتدا اسناد، سخنرانی ها و سایر منابع مربوط به حوزه اقتصاد مقاومتی با روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بررسی شد و یافته ها با روش تحلیل مضمون سازمان دهی شد سپس با 14 نفر از اقتصاددانان، جامعه شناسان، اساتید حوزه ارتباطات و رسانه، برنامه سازان رادیو و سیاست گذاران سازمان صدا و سیما مصاحبه به عمل آمد و داده های به دست آمده از مصاحبه ها کد گذاری و مقوله بندی شد. در نهایت در این پژوهش به الگویی مفهومی رسیدیم که دارای دو الزام، «اعتماد سازی و اعتبار افزایی بین مخاطب و رسانه» و «ایجاد هم نگری بین مخاطب و رسانه» است همچنین شامل چهار فرایند: «آگاه سازی و متوجه سازی افکار عمومی به مسائل اقتصادی، آموزش دهی و تربیت گری، سنجش گری و ارزیابی پیام و تعامل با محیط پیرامون جهت ترویج مفاهیم اقتصاد مقاومتی» است.

«تبلیغات»، رایج ترین و پرکاربردترین شیوه معرفی محصولات و خدمات به بازار است. از طرفی، رادیو نیز از دیرباز جزء مهم ترین و دردسترس ترین ابزارهای رسانه ای برای تبلیغات بازرگانی به شمار می رفته است. در این پژوهش، بر آنیم تا با بررسی دقیق آگهی های بازرگانی درشبکه های رادیویی مراکز استانی، وضعیت مطلوب و موجود آن ها را با هم مقایسه کنیم. برای این منظور در ابتدا با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، مطالعه کتابخانه ای و اسنادی، مجموعه مقررات و ضوابط تولید و پخش آگهی ها در سازمان صدا سیما جمع آوری، سپس با استفاده از تکنیک «تحلیل مضمون» الگوی مطلوب پخش استخراج شد. همچنین با استفاده از روش «تحلیل محتوای کیفی»، آگهی های بازرگانی رادیوی مرکز استان هرمزگان (صدای خلیج فارس) با الگوی مطلوب به دست آمده در بخش ابتدایی پژوهش، مطابقت داده شده و این نتیجه بدست آمد که بسیاری از شاخص های محتوایی و ساختاری، در تولید و پخش رادیوصدای خلیج فارس رعایت نمی شود. درپایان، الگویی دو بخشی شامل شاخص های محتوایی و شاخص های ساختاری استخراج شد. شاخص های محتوایی این پژوهش شامل: شاخص های نظارت و ارزیابی اداره کل بازرگانی صدا و سیما و کارشناسان رسانه و تبلیغات است و شاخص های ساختاری؛ دو حوزه تولید و گویندگی را در بر می گیرد.