غلام بهادرمطلق

تربیت معلمان مولد و اثربخش وظیفه آموزش و پرورش می باشد. یکی از مواردی که می تواند به توسعه و رشد نظام آموزشی کمک کند، تربیت معلمان با هوش و سواد عاطفی بالا می باشد. هدف اصلی پژوهش شناسایی ویژگی های سواد عاطفی دانشجومعلمان از دیدگاه متخصصان بود. این پژوهش کیفی و به روش تحلیل محتوا انجام شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش متشکل از 14 نفر از استادان، متخصصان برنامه ریزی درسی و روانشناسان می باشند که ازطریق نمونه گیری هدفمند و از نوع گلوله برفی انتخاب شدند. معیار کفایت تعداد مشارکت کنندگان، اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده های پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساخت مند بود. اعتباریابی داده ها از طریق اعتبارپذیری و اعتمادپذیری با استفاده از تکنیک همسوسازی صورت گرفت. تجزیه و تحلیل مستمر و هدفمند داده ها همزم ان ب ا جمع آوری آنها  با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفت. بر اساس یافته های پژوهش چهار مولفه اصلی یا درون مایه شناخت و آگاهی از فراگیران، مدیریت کلاس درس، ویژگی های شخصیتی و مهارت ها به دست آمد. معلم نباید فقط به ویژگی های شناختی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان توجه کند بلکه باید به ابعاد گوناگون دانش آموز از جمله بعد عاطفی(نگرشی) توجه کند و از این بعد غافل نماند تا میزان انگیزه و علاقه دانش آموزان را به کلاس درس بیشتر کند و در رفتار دانش آموز تغییر ایجاد کند.

هدف این پژوهش، دستیابی به چارچوب برنامه درسی آموزش سواد عاطفی برای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان ایران بود. این پژوهش کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش متشکل از 14نفر از اساتید، متخصصان وخبرگان برنامه ریزی درسی و روانشناسان می باشند که ازطریق نمونه گیری هدفمند وازنوع گلوله برفی انتخاب شدند. معیار کفایت تعداد مشارکت کنندگان، اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده های پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساخت مند بود. اعتبار یا بی داده های کیفی از طریق اعتبارپذیری و اعتمادپذیری با استفاده از تکنیک همسوسازی داده ها صورت گرفت. یافته های پژوهش در بخش هدف نشانگر آن است که طراحان برنامه درسی در زمینه سواد عاطفی باید اهتمام بیشتری به حیطه های شناختی(دانشی)، عاطفی(نگرشی) و روانی حرکتی(مهارتی) آموزش سواد عاطفی داشته باشند. در این برنامه درسی با توجه به ویژگی های یادگیرندگان، محتوا فراگیرمحور و فعالیت محور انتخاب شود. ویژگی های راهبردهای یاددهی یادگیری این برنامه تعاملی بودن، کاربردی بودن و اکتشافی و کاوشگرانه بودن و ویژگی های ارزشیابی برنامه درسی منطقی بودن و مبتنی بودن بر شواهد می باشد. در برنامه درسی تربیت معلم علاوه بر بعد شناختی به بعد عاطفی و صلاحیت های عاطفی معلم توجه شود.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر ابعاد ادراک شایستگی دانش آموزان بود. از این رو، 50 دانش آموز پسر کلاس پنجم ابتدایی به روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی و کنترل (هر کدام 25 نفر) به مقیاس ادراک شایستگی کودکان (هارتر، 1982) پاسخ دادند. پژوهش از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. راهبردهای شناختی (ملکی، 1384) طی 10 جلسه 35 دقیقه ای در گروه آزمایشی اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان دادند که راهبردهای شناختی در تغییر ابعاد ادراک شایستگی (شناختی، فیزیکی و اجتماعی) دانش آموزان مؤثر است و آموزش پس از پیگیری با فاصله زمانی 30 روز نیز پایدار مانده است.