محمدرضا نبی زاده اربابی

کیفیت مدیریت سرمایه گذاری و تأمین منابع مالی حاصل از کسورات بازنشستگی کارکنان صنعت نفت دارای چالش های جدی بوده است. از صلاحیت های وزیر نفت، «سرمایه گذاری و تأمین منابع مالی» است. کما اینکه از صلاحیت های «هیئت مدیره» شرکت ملی نفت ایران، «تهیه پیش نویس مقررات راجع به بازنشستگی» است. «اساسنامه» صندوق های بازنشستگی و پس انداز کارکنان صنعت نفت در سنوات گذشته توسط مقامات اداری به تصویب رسیده که نقش وزیر نفت در آن حائز اهمیت است. جایگاه وزیر نفت در قوانین مختلف با دگرگونی هایی همراه بوده که بررسی آن و تبیین صلاحیت های ایشان و همچنین بررسی سایر قوانین مرتبط با تصویب مقررات حاکم بر صندوق های بازنشستگی صنعت نفت به عنوان مرجع سرمایه گذار و تأمین منابع مالی، موضوع تحقیق را به خود اختصاص داده که مجموعاً مبین صلاحیت شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی و تصویب هیئت وزیران به عنوان مراجع ذی صلاح خواهد بود

میراث زوجه همچون مفهوم ارث در فقه امامیه و بالتبع قانون مدنی ایران ویژگی های خاصی دارد. کمیت میراث مزبور مبتنی بر آیات کریمه و لکن کیفیت آن بر خواسته از روایات معتبر از ائمه معصوم(ع) است. همه مذاهب اسلامی در کمیت میراث زوجه  اقوال یکسانی دارند؛ لکن در کیفیت دچار اختلاف اند و این اختلاف ناشی از استناد پیروان مذهب امامیه به روایات ائمه معصوم(ع) است. در بین فقهای مذهب امامیه نیز تعدد انظار وجود دارد. بر اساس قول مشهور ایشان تضییقاتی در مصادیق سهم بری زوجه وجود دارد که پس از شکل گیری نظام حقوقی ایران مورد استناد قرار گرفته است. قانونگذار ایرانی در سال 1387 با اصلاح ماده 946 قانون مدنی تحولی شگرف در کیفیت میراث زوجه ایجاد نمود که با مخالفت های جدی از سوی فقهای معاصر مواجه شد. اهمیت تتبع در ضابطه اصولی به کارگیری شده در تطور مزبور موجب خواهد شد تا مبنای آن در سایر موارد قانونی و حقوقی تسری یابد. واکاوی اندیشه های نوظه ور اص ولیین فقهای معاصر سبب می شود تا در تعلیل تطور میراث زوجه در قانون مدنی ایران توفیقات مضاعفی حاصل گردد. دو اندیشه مطرح وجود دارد: یکی اندیشه فهم اجتماعی نصوص و دیگری نظریه تأثیر مقتضیات زمان و مکان که در نهایت نظریه اخیرالذکر در این تعلیل مؤثرتر می نماید.

ارث یکی از اسباب تملک ازنظر شریعت اسلامی وبالتبع قانون مدنی ایران شمرده شده است. میراث زوجه از ترکه زوج درفقه امامیه، واجد ویژگی خاصی است. این ویژگی محصول تبعیت پیروان مذهب امامیه از روایات منتسب به امامان معصوم (ع) خود می باشد. براین اساس، زوجه به میزان حصه خود ازتمامی اموال وترکه زوج، سهم نبرده ومتمتع نمی گردد. اهم تعلیل محرومیت زوجه از ارث عقار واموال غیر منقول این چنین بیان شده که ممکن است زوجه پس از تحصیل سهم الارث خود از اراضی، ازدواج مجدد نموده و موجب ورود و مداخله بیگانه ای (زوج جدید) در بین وراث شود وسبب تضرر وراث مزبور گردد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که پاره ای از احکام مستند به روایات امامان معصوم برخواسته از موقعیت های خاص زمانی ومکانی بوده است که اینک مقتضیات زمانی موجبات جدیدی باعث شده که براساس آن زوجه خواهدتوانست ازتمامی ماترک زوج ارث ببرد.