هومن رجبی

دیسلکسیا یا آسیب واژگانی یک ناتوانی یادگیری ویژه است که بوسیله دشواری های غیر منتظره در تشخیص کلمات، روان خوانی، رمزگشایی و هجی کردن مشخص می شود. شواهد پژوهشی نشان می دهند که تقریبا 80 درصد از دانش آموزانی که به صورت ناتوان در یادگیری تشخیص داده می شوند در ابتدا نقص هایی در مهارت های خواندن دارند. هدف مطالعه حاضر، بررسی کارآمدی آموزش خواندن بر مبنای معماری چند مولفه ای حافظه کاری در 4 دانش آموزِ دارای اختلال یادگیری ویژه در خواندن در یک طرح آزمایشی تک آزمودنیِ (AB) بود. آموزش در قالب 20 جلسه ارائه شد و داده ها با استفاده از تحلیل دیداری و شاخص اندازه اثر و با بهره گیری از نرم افزار (R) تحلیل شدند. تحلیل ناهمپوشانیِ همه جفت ها (NAP) افزایش معنی دار در عملکرد خواندن 4 شرکت کننده را نسبت به خط پایه نشان داد. به نظر می رسد یافته های این مطالعه پیشرو، نویدبخش ارائه رویکردی چندمؤلفه ای به درمانِ اختلالات یادگیری ویژه باشد.

زمینه و هدف: دانشجویان در مواقع شکست یا ترس از شکست در موقعیت های تحصیلی مجموعه ای از راهبرد ها را به کار می گیرند تا به آن ها به عنوان قربانیان شرایط و نه قربانیان ناتوانی نگریسته شود و به همین دلیل دچار خودناتوان سازی تحصیلی می شوند. مطالعات بسیاری به بررسی عوامل مؤثر در خودناتوان سازی تحصیلی پرداخته و عوامل بسیاری را شناسایی کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی خودناتوان سازی تحصیلی دانشجویان دانشگاه لرستان در سال تحصیلی ۹۴ - ۱۳۹۳ بود. روش: جامعه این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه لرستان تشکیل می دادند. اعضای نمونه ۳۵۰ نفر(200 نفر زن و 150 نفر مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی بودند که به با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند(حجم نمونه با توجه به جدول مورگان برآورد شد). برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های تنظیم شناختی- هیجانی گارنفسکی و همکاران(۲۰۰۱)، خودناتوان سازی تحصیلی میگلی(۲۰۰۰)، خوش بینی تحصیلی شیرر و کارور(۱۹۸۵)،باورهای فراشناختی ولز وکاترایت – هاتن(۲۰۰۴) استفاده شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و داده ها با استفاده از ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چندگانه همزمان تجزیه و تحلیل شد. یافته ها:یافته ها نشان داد که خوش بینی تحصیلی، پذیرش، توجه مثبت مجدد، تمرکز بر تفکر، باورهای مثبت، خودآگاهی شناختی با خودناتوان سازی تحصیلی با رابطه منفی و معنی داری و خرده مقیاس های مقصر دانستن خود، توجه مجدد به برنامه ریزی، مصیبت بار تلقی کردن، تضاد شناختی، کنترل ناپذیری و خطر افکار و نیاز به کنترل افکار  با خودناتوان سازی رابطه مثبت و معنی داری دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی مثبت و راهبردهای سازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت منفی و باورهای فراشناختی منفی و راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت مثبت، خودناتوان سازی تحصیلی را پیش بینی می کنند. علاوه بر این، متغیرهای پیش بین به طور کلی 1/50 درصد از واریانس خودناتوان سازی تحصیلی را تبیین می کنند. بحث و نتیجه گیری:به طور کلی نتایج حاکی از اهمیت نقش متغیرهای خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی خودناتوان سازی تحصیلی بود.بنابراین چنان چه با استفاده از روش های آموزشی بتوان میزان خوش بینی تحصیلی، تنظیم شناختی هیجان و استفاده از باورهای فراشناختی مثبت را افزایش داد می توان سطح خودناتوان سازی تحصیلی را به میزان قابل ملاحظه ای پایین آورد.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش به روش الگوی پیش سازمان دهنده، سکوسازی و سنتی بر میزان تاب آوری تحصیلی دانش آموزان دختر سال دوم متوسطه در درس زبان انگلیسی شهر خرم آباد بود. در یک طرح نیمه تجربی 60 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه جایگزین شدند. گروه های آزمایش به طور مجزا 12 جلسه با روش های الگوی پیش سازمان دهنده و سکوسازی آموزش دیدند و گروه کنترل با روش سنتی آموزش دید. همه گروه ها به پرسش نامه تاب آوری تحصیلی ساموئلز (2004) در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه، پاسخ دادند. داد ه ها با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد در مرحله پس آزمون رو ش های الگوی پیش سازمان دهنده و سکوسازی باعث افزایش میزان تاب آ وری تحصیلی شده است، اما در مرحله پیگیری بین روش های الگوی پیش سازمان دهنده و سکوسازی در افزایش تاب آوری تحصیلی تفاوت معناداری وجود نداشت. بنابراین، گرچه تأثیرگذاری هر دو روش در مرحله پس آزمون معنادار بوده است، اما در بلند مدت میان این دو روش تفاوت معناداری وجود نداشت. بنابراین روش های تدریس سکوسازی و الگوی پیش سازمان دهنده در کوتاه مدت بر افزایش تاب آوری تحصیلی مؤثر هستند.