صادق بهرامیان

انقلاب مشروطه با رهبری علما شکل گرفت، اما این حرکت در میانه راه با توطئه دشمنان از جمله حکومت که قدرتش را در خطر می دید، روشنفکران غرب زده که حضور علما را سدی در برابر تفکرات روشنفکرانه خود می-دانست، کشورهای استعماری که استکبار ستیزی علما را در جریان تحریم تنباکو بخوبی درک کرده بودند و ... به عنوان محرک های خارج از جامعه ی روحانیت روبرو گردید. علاوه بر تمام این ها یک منشاء داخلی قوی نیز آتش این اختلافات را شعله ورتر می ساخت و آن نوع برداشت و نگاه های متفاوتی بود که خود علما به اصول مشروطه داشتند که باعث ایجاد اختلاف، تفرقه و به دنبال آن تضعیف صفوف مستحکم جناح مذهبی گردید. در این اختلافات که علما به دو گروه موافقان و مخالفان مشروطه تقسیم شده بودند هر دو جناح با برداشت های فقهی خود تعاریفی در رد نظرات جناح مقابل داشتند. در نهایت این اختلافات به آنجا رسید که منجر به صدور فتواهای شد که به بدعت مشروطه و اصول آن و در نتیجه حرام بودن مشروطه از یک طرف و مفسد بودن مخالفان مشروطه از سوی دیگر کشیده شد؛ تا جایی که محمدعلی شاه با بهره برداری از همین فضای توانست مجلس را به توپ ببندد و آن را تعطیل کند و در سویی دیگر نیز طرفداران مشروطه پس از تصرف تهران و به دست گرفتن امور با تکیه بر نظر مراجع موافق مشروطه مبنی بر مفسد فی الارض بودن مخالفین مشروطه توانستند رهبر مخالفین (شیخ فضل الله) را به چوبه دار محکوم کنند.

در جریان دفاع مقدس نیروهای ایرانی با هدف رسیدن به مواضع مستحکم دفاعی، جلوگیری از تکرار تهاجم، تنبیه متجاوز و گرفتن یک امتیاز مهم برای میز مذاکره، عملیات های خود را با هدف ورود به خاک عراق طراحی و اجرا نمودند. درهمین راستا و پس از انجام چندین عملیات بزرگ و کوچک، درحالی که به نظر می رسید پیشروی در خاک عراق سخت و یا شاید ناممکن باشد، سپاه پاسداران در سال 1364 برای انجام عملیات والفجر 8  و با هدف بالا بردن ضریب موفقیت خود و غافل گیر کردن نیروهای عراقی، دو عملیات فریب در مناطق هورالعظیم و جزیره ام الرصاص انجام داد که در هر دو منطقه فریب، نیروهای تیپ 10 سیدالشهداء (ع) حضور داشتند. این نیروها به همراه دیگر یگان های شرکت کننده توانستند تمرکز آنان را از منطقه اصلی عملیات منحرف  کنند و در موفقیت نیروهای خط شکن برای فتح فاو نقش مهمی داشته باشند. در این پژوهش به نقش تیپ10 سیدالشهداء (ع) در این عملیات فریب به عنوان یکی از طرح های پشتیبانی از عملیات بزرگ والفجر 8 پرداخته می شود. روش گردآوری داده ها  در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است و پژوهش با کمک اسناد و مدارک آرشیوی، تاریخ شفاهی و منابع اصلی انجام شده است.

پس از روی کار آمدن سلسله صفویان و رسمی نمودن مذهب تشیع متاسفانه بسیاری از اشتراکات دو طرف به فراموشی و یا در بهترین حالت بسیار کم رنگ گردید و به جای آن اختلافات فرهنگی مذهبی و ملی گرایی رنگ تعصب به خود گرفت. توهین به اعتقادات اهل سنت، لعن و صعب به شخصیت های مذهبی آنان و اذیت و آزار طرفداران این مذهب باعث ایجاد اولین اختلافات رسمی دو کشور گردید، در مقابل دولت عثمانی که داعیه حکومت بر همه سرزمین های اسلامی را در سر داشت نه تنها وجود یک کشور مسلمان شیعه مذهب را در مرزهای شرقی خود نمی توانست تحمل کند بلکه همواره با قدرت نظامی خود در صدد تصرف و ضمیمه کردن بخش های از خاک آن به امپراطوری پهناورش بود، علاوه بر این وجود مرزهای مشترک گسترده و علاقه هر دو حکومت به قسمت هایی از سرزمین های طرف مقابل (ایران اماکن متبرکه در عراق و دولت عثمانی سرزمین های گرجستان، ارمنستان و آذربایجان) مواردی بود که بر اساس آن دو طرف نه تنها برای کمک به گسترش و رفاه امت اسلامی قدمی برای اتحاد و تقویت هم بر نداشتند بلکه این جنگ و کشتارها از مهم ترین علل ضعفشان در برابر کشورهای غیر مسلمان نیز محسوب می شد. طوریکه هرگاه کشورهای اروپایی در موازنه قدرت چه با ایران و چه با عثمانی دچار مشکل می شدند با هر حیله و فریبی سعی در شعله ور کردن این اختلافات داشتند به شکلی که پس از گذشت سال ها ردپای استکبار و استعمار به صورت عریان و آشکار در بسیاری از این اختلافات تاریخی به وضوح دیده می شود. ثمره این دشمنی 400 ساله؛ صدها هزار کشته، زخمی و آوره از هر دو کشور و هدر رفتن سرمایه دو دولت و ملت اسلامی بود، ثروت هایی که باید صرف گسترش علم، فرهنگ، دانش و بهبود بهداشت و معیشت آن ها می شد صرف جنگ های گردید که فقط به سود کشورهای اروپایی بود.

تحلیل ساختار و محتوای وصیتنامه شهدا نشاندهنده منظومه فکری آنان قبل از کشته شدن است. این نوشته به دنبال تحلیل وصیتنامه 32 نفر از شهدای اطلاعات عملیات سپاه سیدالشهدای استان تهران در جنگ ایران و عراق است. پس از بررسی اولیه و ظاهری متن و محتوای این 32 وصیتنامه 9 تأکید اصلی و کلید واژه مهم آنها مشخص شد. سپس با تجزیه و تحلیل آماری این اصطلاحات با کمک نرم افزار spss در هر وصیتنامه و مقایسه آنها با دیگر وصیتنامه ها مشخص شد هر چند در نگاه اولیه و ظاهری ممکن است برخی از این متون شباهتها و نقاط اشتراکی داشته باشند که البته آن هم به دلیل گفتمان غالب آن مقطع تاریخی، عادی و طبیعی است؛ اما از نظر محتوایی با هم متفاوت است و فرضیه کپی برداری نویسندگان از روی وصایای هم و یا قرار دادن یک متن مشخص از سوی یگان برای نگارش رد می شود.