علی محمد رازقی

ارزیابی اثربخشی منتورینگ در سازمان ها به عنوان یک روش نیمه رسمی، شخصی سازی شده و گران قیمت همواره به عنوان یک چالش مطرح است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی معیارها و عوامل موثر بر موفقیت جلسات منتورینگ سازمانی است. به همین منظور با مدیرانی که تجربه حضور در جلسات منتورینگ به عنوان منتی داشته اند مصاحبه شد. این مدیران از طریق نمونه گیری هدفمند گلوله برفی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش نیز مصاحبه نیمه ساختارمند و پدیدارشناسانه بود. برای مقبولیت و اعتبار پژوهش حاضر از روش خودبازبینی محققان و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. پس از پیاده سازی مصاحبه ها، با روش تحلیل مضمون، کدگذاری صورت پذیرفت. بر اساس یافته های این پژوهش، هشت معیار شامل: تجربه حرفه ای منتور، تسلط موضوعی و تخصصی منتور، پرسشگری موثر، همدل بودن منتور، توجه به ویژگی های منتی، شفافیت در ارتباط بین منتور و منتی، قابل اعتماد بودن منتور، و کاربردی بودن راهکارهای منتور به عنوان عوامل موثر بر موفقیت منتورینگ سازمانی شناسایی و مورد بحث قرار گرفتند. از این معیارها می توان برای ارزیابی و ارتقای اثربخشی جلسات منتورینگ استفاده کرد. اما نکته مهم در این میان این بود که همه این عوامل مربوط به منتورها بودند و منتی ها هیچ عاملی مرتبط با خود برای اثربخشی فرایند منتورینگ در نظر نگرفتند.

دو جنبه نسبتا مرتبط به یکدیگر که تا به امروز در دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان مغفول مانده توسعه مهارت های نوآوری و کارآفرینی می باشد.در این پژوهش در ابتدا با مطالعات کتابخانه ای به چارچوبی کلی شامل مؤلفه های مؤثر برگسترش مهارت های نوآوری و کارآفرینی در نظام های آموزشی ضمن خدمت دست یافته شد و سپس از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با 16 تن از مدیران و کارشناسان ارشد که از طریق روش نمونه گیری هدفمند (قضاوتی) در جامعه هدف پژوهش که سازمان ثبت احوال کشور می باشد، انتخاب شده بودند به چارچوبی مشخص که مؤلفه های شناسایی شده را در قالب ابعاد نوآوری و کارآفرینی دسته بندی کند رسیده شد. تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها از طریق روش تحلیل تم که در زمره روش های کیفی می باشد انجام شد. پس از شناسایی مؤلفه ها، از طریق توزیع پرسشنامه و جمع آوری نظر خبرگان 5 مؤلفه اصلی کمیت و کیفیت دوره های برگزار شده، قابلیت مدرسان دوره ها، محتوای دوره های آموزشی، نحوه ارزیابی و برنامه ریزی دوره های آموزشی ضمن خدمت به ترتیب اولویت مشخص شدند.