امین محمودی آذر

در دهه های اخیر موضوع کیفیت زندگی شهری و ارتقاء رضایتمندی شهروندان از محیط زندگی خود توجه بسیاری از محققان و سازمان های جهانی را به خود جلب کرده است؛ تا آنجا که سازمان ملل متحد هر ساله با انتشار گزارشی شهرهای مختلف جهان را از نظر سطح کیفیت زندگی موجود مورد مقایسه قرار می دهد. کیفیت زندگی دارای معیارهای مختلفی است که یکی از مهمترین معیارهای آن دسترسی به خدمات شهری است که توجه به آن موجب کاهش مشکلات فراوانی از قبیل سوداگری زمین، ساخت وسازهای غیرقانونی و ... می شود. هدف این تحقیق ارزیابی کیفیت زندگی شهری با توجه به استانداردهای دسترسی به خدمات شهری است. بر این اساس معیار دسترسی به خدمات شهری از دو وجه عینی و ذهنی در بافت قدیمی شهر ارومیه مورد سنجش و بررسی قرار گرفته اند. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و در آن از ابزار پرسش نامه، مدل های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه دسترسی و تکنیک های فازی، وزن دهی و ضریب همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل داده های کمی و کیفی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که رضایت از دسترسی به خدمات اثر مثبت و معناداری را به لحاظ آماری بر کیفیت زندگی ذهنی وارد می کند و افزایش رضایتمندی ساکنان از دسترسی به خدمات شهری، سبب افزایش کیفیت زندگی ذهنی می شود. این یافته ها به برنامه ریزان شهری گوشزد می کند که عوامل کالبدی نقش بسزایی در افزایش رضایتمندی از کیفیت زندگی شهروندان دارد.

در دهه های اخیر موضوع کیفیت زندگی شهری و ارتقای رضایتمندی شهروندان از محیط زندگی خود توجه بسیاری از محققان و سازمان های جهانی را به خود جلب کرده است؛ تا آنجا که سازمان ملل متحد هر ساله گزارشی با نام گزارش انسانی منتشر می کند و در آن شهرهای مختلف جهان را از نظر سطح کیفیت زندگی موجود مورد مقایسه قرار می دهد. کیفیت زندگی دارای معیارهای مختلفی است که یکی از مهمترین معیارهای آن کیفیت و امنیت کالبدی است که توجه به آن موجب کاهش مشکلات فراوانی از قبیل زوال نشاط و شادابی و سرزندگی، عدم احساس آرامش از حضور در فضا و ... می شود. هدف این تحقیق ارزیابی کیفیت زندگی شهری با توجه به معیار کیفیت و امنیت کالبدی در سکونتگاه هاست. بر این اساس معیار کیفیت و امنیت کالبدی از دو وجه عینی و ذهنی در بافت قدیمی شهر ارومیه به عنوان نمونه موردی، مورد سنجش و بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق در این مقاله از نوع پیمایشی _ تحلیلی بوده و در آن از ابزار پرسشنامه، مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تکنیک های فازی، رگرسیون خطی و ضریب همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل داده های کمی و کیفی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که رضایت از دسترسی به خدمات، اثر مثبت و معناداری را به لحاظ آماری بر کیفیت زندگی ذهنی وارد می کند و افزایش رضایتمندی ساکنان از متغیرهای معیار کیفیت و امنیت کالبدی، سبب افزایش رضایتمندی از کیفیت زندگی ذهنی می شود. این یافته ها به برنامه ریزان شهری گوشزد می کند که عوامل کالبدی نقش بسزایی در افزایش رضایتمندی از کیفیت زندگی شهروندان دارد.

دستیابی به آسایش صوتی در فضاهای باز شهری یکی از عوامل مهم در ارتقای کیفیت زندگی و آسایش شهروندان است. یکی از مهم ترین فضاهای باز شهری پارک ها هستند و از مهم ترین مبلمان راحتی در پارک ها که نیاز به حفظ آسایش صوتی در آن ها احساس می شود، صندلی های پارکی هستند. مهم ترین هدف تحقیق بررسی میزان تناسب استانداردهای آسایش صوتی با مکان قرارگیری صندلی های پارکی است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن توصیفی - تحلیلی است. نمونه موردی تحقیق پارک لاله تهران است و ایستگاه های قرارگیری صندلی های پارکی با استفاده از دسی بل سنج صوت سنجی می شوند و با استفاده از پرسش نامه از نظر ذهنی آسایش صوتی بررسی می شود. در نهایت با ترکیب داده های عینی و ذهنی با استفاده از روش های فضایی، ایستگاه های در معرض آسیب شناسایی می شوند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون (0.692) حاکی از وجود ارتباط معنادار بین داده های عینی و ذهنی آسایش صوتی در مکان های صندلی های پارکی است. یافته ها نشانگر آن هستند که ایستگاه های برداشت شده جنوبی که در حدود 15 ایستگاه هستند در وضعیت نامناسبی از نظر آسایش صوتی قرار دارند. دلیل این امر نزدیکی به بلوار کشاورز است که بسیار پرتردد می باشد. ایستگاه های اطراف بازارچه پارک لاله و موزه هنرهای تهران نیز چنین وضعیتی دارند. از بین 19 ایستگاه برداشت شده 14 ایستگاه دارای صندلی نیمکتی، 4 ایستگاه دارای صندلی بدون پشتی و یک ایستگاه دارای آلاچیق بودند. 38 ایستگاه از نظر صوتی دارای آسایش صوتی متوسطی بودند که تعداد صندلی های نیمکتی در آن ها 23 ایستگاه، تعداد صندلی های بدون پشتی 10 ایستگاه و تعداد آلاچیق 15 ایستگاه است. سایر ایستگاه ها دارای وضعیت مناسبی بوده، که این ایستگاه ها غالباً در بخش شمالی و در کنار کانون فکری کودکان و نوجوان و موزه فرش قرار دارند. در نهایت این گونه می توان نتیجه گرفت که پارک لاله از جهت قرارگیری در منطقه آسایش صوتی وضعیت متوسط به پایینی را داراست و پیشنهاد اصلی در صورت لزوم جهت نگهداری بر حسب عوامل دیگر استفاده از صندلی های پارکی آکوستیکی است.