عبدالله پیروزی

در دنیای امروز دو تعریف از اسلام ارائه می شود یا به عبارت دقیق تر، دو تفسیر اصلی در دو سر طیف وجود دارد. در یک سر طیف، چهره ای کاملاً مسالمت آمیز و صلح جویانه و در سر دیگر، تفسیری خشونت آمیز از اسلام مطرح می شود و گروههای خشونت طلب و افراطی که دست به انفجار، کشتار و ترور می زنند یا در صورت ضرورت خشونت را تجویز می کنند، در این دسته قرار می گیرند. در بین دو سر طیف، دیدگاههای مختلفی وجود دارد و به نظر می رسد تعداد اندکی از مسلمان ها به دیدگاه دوم اعتقاد دارند ولی تأثیرگذاری آنها زیاد است. مقالات متعددی با استناد به قرآن و سنت، مسالمت آمیز بودن اسلام را نشان می دهند و با تحلیل آیات جهاد در قرآن و تحلیل جنگ های پیامبر، به ابهامات و پرسش های موجود نیز پاسخ می دهند. در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که اگر اسلام دین مسالمت است و قرآن اجازه آغاز هیچ گونه جنگ و خشونتی را نمی دهد و جنگ های پیامبر اسلام صرفاً دفاع بوده، پس چرا تفسیرهای غیرمسالمت آمیز یا خشونت آمیز از اسلام ارائه می شود و علل و ریشه های این گونه تفسیرها و افراطی گرها در جهان اسلام کجاست؟ یافته های نگارنده نشان می دهد ریشه تفسیرهای غیرمسالمت آمیز یا خشونت آمیز در اسلام به جاهلیت عربی پیش از اسلام بازمی گردد. ابتدا به اجمال به تبیین جهالت و خشونت در دوره مقارن ظهور اسلام در جامعه جاهلی می پردازیم و در ادامه تلاش می کنیم در حد توان و مقدورات یک مقاله، تداوم این روحیه خشونت آمیز را در دوره های بعدی تاریخ اسلام بیان کنیم.

سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از چالش های حکمرانی محل بحث های نظری گسترده در سطوح تحلیل متفاوت است. شناخت دقیق ازسرمایه اجتماعی و مولفه های آن، از مقدمات ضروری کاربست آن در راستای تحقق اهداف خرد و کلان جامعه است. جمهوری اسلامی ایران برآمده از متن دین اسلام و بر اساس اندیشه های نشئت گرفته از آن، به ویژه دیدگاه امام خمینی است ؛ از این رو مراجعه به منابع اصیل دینی و اندیشه امام خمینی در زمینه سرمایه اجتماعی برای تسهیل و تسریع در تحقق و شکل گیری جمهوری اسلامی اهمیت بسزایی دارد. البته با وجود اهمیت موضوع،تاکنون پژوهش بسیاری دراین زمینه صورت نگرفته است؛ ازاین رو مقاله حاظر درصددپاسخ گوی به این سوال می باشد که مولفه های سرمایه های اجتمایی درتحقق و شکل گیری نظام جمهور اسلامی برا اساس اندیشه سیاسی امام خمینی چه نقشی داشته است. برای رسیدن به این هدف نیز در قالب چهاچوبی مفهومی،از روش مطالعه پژوهشی- تحلیلی- استنباطی استفاده شده است یافته-های مقاله نشان می دهدکه دراندیشه سیاسی امام خمینی حفظ، تقویت وبه کارگیری مولفه های سرمایه اجتمایی نظیر، ارزش ها و هنجارها، پیوندهای اجتمایی، اعتماد عمومی ،مشارکت، در تحقق وشکل گیری جمهوری اسلامی تاکید شده است.