علی عباس کمری

پژوهش حاضر درصدد تدوین و اثربخشی مدل نظری سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان در جامعه ایرانی بوده است. از این منظر پس از واکاوی سوابق نظری و تجربی مرتبط با موضوع تحقیق از روش تلفیقی کیفی با استفاده از روش «نظریه داده بنیاد» و طرح نظام مند اشتراوس و کوربین[1] و کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. با توجه به راهبرد احصاء شده در مدل سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان یعنی آموزش مهارت های زندگی، بر مبنای این رویکرد، بسته ای آموزشی طراحی شد که به مدت یازده جلسه می توانست به سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان کمک کرده و به بهبود کیفیت سبک زندگی آنان منجر شود. برای آزمون این بسته دست به آزمایشی زده شد که طی آن از 40 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند؛ استفاده شد و آنان به دو گروه 20 نفری کنترل و آزمایشی تقسیم شدند و به آنان، پرسشنامه ای محقق ساخته برای سنجش وضعیت سبک زندگی داده شد که به عنوان پیش آزمون تلقی می شود، سپس برای گروه آزمایشی یازده جلسه آموزش مهارت های زندگی اجرا شد. برای آزمون فرضیه بخش کمّی پژوهش، با استفاده از نمره کل سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان و از طریق تحلیل کواریانس معلوم شد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در میزان سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان تفاوت معنادار وجود دارد؛ بنابراین مدل احصاء شده سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان ایرانی از اثربخشی لازم برخوردار می باشد. [1]. Strauss & Corbin

پژوهش حاضر درصدد تدوین مدل نظری سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان در  جامعه ایرانی بوده است. از این منظر پس از واکاوی سوابق نظری و تجربی مرتبط با موضوع تحقیق، از روش «نظریه داده بنیاد» و طرح نظام مند اشتراوس و کوربین داده های تحقیق با استفاده از مصاحبه هدایت شده با 20 نفر از صاحبنظران و متخصصانی که در حوزه سلامت دانشجویی به عنوان افراد مطلع شناخته می شدند به مرحله اشباع نظری و اجماع کلی رسیده است. پس از تحلیل داده ها در سه بخش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل سالم زیستی سبک زندگی ایرانی- اسلامی دانشجویان تدوین شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که براساس این مدل می توان چنین بیان کرد که شرایط علی موثر در سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان عبارت اند از: عادات زندگی، تغذیه، اوقات فراغت، ویژگی های شخصیتی، تاب آوری، قوام یافتگی شخصیتی، خودکنترلی، احساس کارآمدی، آموزش، آموزش رسمی تحصیلی و  آموزش غیرمستقیم. مؤلفه های زمینه ای عبارت اند از: حمایت عاطفی، حمایت خانواده، حمایت دوستان، حمایت اجتماعی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، احساس ثبات اقتصادی و احساس منزلت اجتماعی. عوامل مداخله گر محیطی نیز عبارت اند از: نارضایتی تحصیلی، ابهام در اشتغال، بی انگیزگی تحصیلی، مناسک دینی، فشار اجتماعی، پیروی از مد، رفتار ناسالم اطرافیان و محله ی سکونت. مقوله اصلی سالم زیستی سبک زندگی عبارت است از شناخت که شامل شناخت از خود و شناخت از جامعه. تاکید بر فرایند آموزش  به ویژه آموزش مهارت های زندگی نیز مهمترین راهکار ارتقای سالم زیستی سبک زندگی دانشجویان به شمار   می آید . در نهایت، سالم زیستی سبک زندگی در دانشجویان دارای پیامدهایی همچون: سلامت روانی(آگاهی عاطفی و عزت نفس)، پیشرفت تحصیلی و انتخاب های خردمندانه است.  

پژوهش حاضر با هدف تعیین سهم مولفه های کیفیت زندگی همسران جانبازان در پیش بینی سلامت عمومی فرزندان آنها انجام شد. نمونه ای به حجم 300 خانواده (همسر جانباز وفرزند او) با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از خانواده های جانباز استان همدان انتخاب و پرسشنامه کیفیت زندگی روی همسران جانباز و پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی روی فرزند آنها اجرا شد. نهایتا پرسشنامه های ناقص کنار گذاشته شد و تعداد 298 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین مولفه های کیفیت زندگی همسران جانباز با نشانگان مرضی فرزندان آنها رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که زیر مقیاس های نقش هیجانی، سرزندگی، سلامت عمومی و عملکرد اجتماعی همسران به ترتیب نقش مهم و معناداری در تبیین سلامت عمومی فرزندان دارند. در مجموع می توان این گونه نتیجه گرفت که ارائه آموزش و خدمات متناسب و حمایت از همسران جانباز که نقش مراقبت از جانباز و تربیت فرزندان را به عهده دارند می تواند به عنوان مهمترین عامل ارتقاء دهنده سلامت خانواده و به خصوص فرزندان آنها به شمار آید. این نتایج در برنامه ریزی های مشاوره ای در جهت ارتقاء سلامت مفید است.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، مقایسه سلامت روان همسران و فرزندان جانبازان با و بدون اختلال استرس پس از سانحه بود. روش: پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای است. بدین منظور 300 خانواده جانباز از بین خانواده های جانبازان استان همدان با استفاده از روش نمونه گیرى خوشه اى تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه سلامت روان 28 سوالی و پرسشنامه جمعیت شناختی بود. نتایج: نتایج آزمون t برای دو گروه مستقل نشان داد که همسران جانبازان دارای اختلال استرس پس از سانحه در مقایسه با همسران سایر جانبازان، درسلامت روان کل( نشانگان مرضی) و در زیر مقیاس های علائم جسمانی و اضطراب نمرات بالاتری را گزارش نموده اند. در فرزندان جانبازان نیز، در سلامت روان کل (نشانگان مرضی) و زیر مقیاس های علائم جسمانی، اضطراب و نارساکنش وری اجتماعی نتایج فوق تکرار شد. همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس دو راهه نشان داد که فرزندان دختر نسبت به فرزندان پسر، نمرات سلامت روان بالاتری (نشانگان مرضی) دارند. بحث: توجه به سلامت نظام خانواده، در خانواده های جانبازان دارای اختلال استرس پس از سانحه امری ضروری به نظر می رسد و می تواند در برنامه ریزی، سیاست های آموزشی، مشاوره ای و درمانی سودمند باشد.