سینا شفیعی سورک

افزایش فرسودگی در فراگیران و مشکلات تحصیلی و سلامتی مرتبط با آن، فرسودگی تحصیلی را به موضوعی درخورِ پژوهش تبدیل کرده است. در همین راستا هدف از انجام این مطالعه توصیفی، بررسی رابطه میان یادگیری خودنظم ده و فرسودگی تحصیلی بود. روش پژوهشِ مطالعه حاضر از نوع همبستگی است و نمونه تحقیق 290 نفر از دانشجویان دوره های کاردانی و کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اشکذر را شامل می شود که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. داده ها با پرسش نامه های راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و دی گروت (1990) و فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (2007) جمع آوری و با روش های آماری همبستگی ساده و رگرسیون گام به گام تحلیل شد. نتایج مطالعه، توانایی خودکارآمدی در پیش بینی مؤلفه های بی علاقگی تحصیلی و ناکارآمدی تحصیلی به گونه ای منفی، توانایی عناصر ارزش گذاریدرونی و خودتنظیمی در پیش بینی هر سه مؤلفه فرسودگی تحصیلی به گونه ای منفی و توانایی اضطراب امتحان در پیش بینی مؤلفه های خستگی تحصیلی و بی علاقگی تحصیلی به گونه ای مثبت را نشان داد. این نتایج آموزش مهارت های خودنظم دهی را برای جلوگیری از رشد فرسودگی در دانشجویان پیشنهاد می کند. 

هدف از انجام مطالعه حاضر مقایسه تأثیر روش آموزشی یادگیری مبتنی بر مسئله و روش سخنرانی بر هیجانات تحصیلی از طریق متغیرهای میانجی کنترل ادراکی و ارزش ذهنی بوده است. از این رو روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه نامعادل به کار گرفته شده است. از جامعه آماری دانشگاه فرهنگیان یزد، پردیس پسران، با روش نمونه گیری در دسترس، چهار کلاس علوم تربیتی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند که از این میان دو کلاس، به حجم 58 نفر، به شکل تصادفی در گروه آزمایشی و دو کلاس دیگر، به حجم 60 نفر، در گروه گواه قرار گرفتند. در گروه آزمایشی از روش یادگیری مبتنی بر مسئله و در گروه گواه از روش سخنرانی در مدت 16 جلسه آموزشی استفاده شد. داده ها با پرسشنامه هیجانات پیشرفت (پکران و همکاران، 2002)، مقیاس کنترل تحصیلی ادراک شده پری (پری و همکاران، 2001) و مقیاس ارزش گذاری درونی (پینتریچ و دی گروت، 1990) گرد آوری و با روش الگویابی معادلات ساختاری، رویکرد حداقل مجذورات جزیی تحلیل شدند. همسو با فرضیه های پژوهش، نتایج توانایی بیشتر روش یادگیری مبتنی بر مسئله، نسبت به روش سخنرانی، در تأثیر بر متغیرهای کنترل ادراکی و ارزش ذهنی را نشان داد. همچنین نقش میانجی این سازه های شناختی در تأثیر روش یادگیری مبتنی بر مسئله بر هیجانات تحصیلی تایید شد. این نتایج استفاده از روش یادگیری مبتنی بر مسئله را به مثابه یک روش آموزشی کارآمد، در آموزش دانشجومعلمان پیشنهاد می کند.

این پژوهش شبه تجربی با هدف مقایسه اثربخشی روش تدریس یادگیری مبتنی بر مسئله و روش تدریس سخنرانی بر هیجان های پیشرفت تحصیلی دانشجو معلمان انجام شد. براساس طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه نامعادل فرضیه های پژوهش آزمون شد. با استفاده از روش نمونه برداری در دسترس، دو کلاس از دانشگاه فرهنگیان یزد به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش (35= <span dir="LTR">n ) و گروه گواه (33= <span dir="LTR">n ) جایگزین شدند . گروه آزمایشی روش آموزشی مبتنی بر مسئله و گروه گواه روش آموزشی مبتنی بر سخنرانی دریافت کردند. شرکت کنندگان به پرسشنامه هیجان های پیشرفت تحصیلی ( پکران، گوئتز، تیتز و پری ، 2002) پاسخ دادند. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری نشان داد یادگیری مبتنی بر مسئله در مقایسه با روش سخنرانی، اثربخشی بیشتری بر هیجان های مثبت پیشرفت تحصیلی مرتبط با کلاس درس شامل لذّت از کلاس، امیدواری به کلاس، افتخار به کلاس، و هیجان های مثبت مرتبط با یادگیری شامل لذّت از یادگیری، امیدواری به یادگیری و افتخار به یادگیری دارد. بنابراین، روی آورد یادگیری مبتنی بر مسئله می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای روش سنتی سخنرانی در آموزش دانشجومعلمان مورد توجه قرار گیرد

هدف پژوهش، که با روش پدیدارشناسی انجام گرفت، شناسایی ارزش ها در دانشجویان دورة دکتری و مقایسة آن با مقیاس های رایج و توضیح تفاوت های احتمالی بود. نمونة پژوهش، شامل 14 نفر از دانشجویان پسر گروه های آموزشی مختلف دانشگاه تبریز بود که طی یک مصاحبه سازمان نیافته ارزش هایشان را بازگفتند. تحلیل داده ها با روش امیت و همکاران (1999) انجام شد. متغیر های حاصل از مطالعه عبارتند از: ارزش های اخلاقی، ارزش های دینی، ارزش های خانوادگی، ارزش های اجتماعی، ارزش های مادی، ارزش های ملی، نوع دوستی، پیشرفت شخصی، مفید بودن، نمایش خود واقعی، احترام نفس و ایمنی. نتایج پژوهش بیانگر وجود متغیر های مساعد در نظام ارزشی دانشجویان دورة دکتری در جامعه است. همچنین این نتایج نشان می دهد که ارزش های دانشجویان دکتری متفاوت از ارزش های مطرح در مقیاس های رایج می باشد، بنابراین، این مقیاس ها کارآمدی لازم برای بررسی ارزش های گروه مذکور را ندارد. یافته های حاصل می تواند مورد استفادة نظام آموزش عالی و مؤسسات متقاضی افراد دارای تحصیلات بالا قرار گیرد.