ناصر احمدیان

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر تفاوت نمره آزمون های مستمر و نهایی در دانش آموزان سال یازدهم متوسطه دوم (سوم دبیرستان) از دیدگاه دبیران و دانش آموزان انجام گرفت. برای نیل به این هدف از رویکرد پژوهش آمیخته متوالی (کمی سپس کیفی) استفاده شد. جامعه پژوهش در مرحله کمّی، دانش آموزان سوم دبیرستان شهرستان بستک و توابع و روش نمونه گیری در این مرحله سرشماری بود. در مرحله کیفی، جامعه آماری همه دبیران و دانش آموزان سال سوم متوسطه دوم بود و 35 دانش آموز و 20 دبیر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کمّی، نمره های پیشرفت تحصیلی و در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. تفاوت در حجم دو آزمون، تفاوت در میزان دشواری دو آزمون، تفاوت در شاخص های روان سنجی دو آزمون، تفاوت در جو روانی اجتماعی دو آزمون، عدم تناسب کیفیت یاددهی- یادگیری، انگیزه و نگرش (عوامل مربوط به دانش آموزان) و دستکاری نمره ها توسط دبیران از جمله عوامل مؤثر بر تفاوت مشهود نمره های مستمر و پایانی بود.

اضطراب امتحان، نوعی اضطراب وابسته به موقعیت است که می تواند موجب افت چشم گیر توانایی افراد در موقعیت سنجش یا امتحان گردد . پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة ویژگی های شخصیتی و منبع کنترل بر اضطراب امتحان دانش آموزان دوم و سوم دبیرستانی در شهر بیرجند انجام شد. روش تحقیق این پژوهش، از نوع همبستگی بوده و آزمودنی های این پژوهش شامل 314 دانش آموز پسر و دختر (134پسر و180 دختر) در پایه های دوم و سوم دبیرستان های شهر بیرجند در سال تحصیلی 90-89 بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. در جمع آوری داده های پژوهش، از مقیاس اضطراب امتحان ساراسون، مقیاس منبع کنترل راتر و مقیاس شخصیت آیزنک استفاده شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون کای دو، تحلیل مسیر و رگرسیون استفاده گردید. براساس یافته های پژوهش، بین اضطراب امتحان و برون گرایی، رابطة منفی و معنادار (r = - 0/14 وp= 0/01 ) و بین اضطراب امتحان با روان آزرده گرایی (r = 0/37 و p<0/001) و روان گسسته گرایی(r=0/13 وp=0/02)، رابطة مثبت و معنادار وجود دارد. منبع کنترل و اضطراب امتحان نیز رابطة مثبت و معنادار داشتند (r=0/20 وp<0/001). چنین به نظر می رسد که دانش آموزان برون گرا، روان آزرده گرا و دارای منبع کنترل بیرونی، اضطراب امتحان بیشتری را تجربه می کنند و علت شکست های خود را به عوامل درونی، همچون ناتوانی و کم استعدادی استناد می دهند.