عطاء اسماعیلی

مسأله امنیت از گذشته های دور، همواره یکی از دغدغه های اصلی انسان و جوامع بشری به شمار رفته و به اعتقاد برخی از دانشمندان این حوزه، دلیل اصلی دست شستن از آزادی و حیات طبیعی و تن دادن به زیست جمعی است. با ورود به هزاره جدید، جهان شاهد رشد جمعیت و شهرنشینی؛ به ویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. این روند موجب گسترش پیکره شهرها و شکل گیری الگوی جدیدی از شهرهای بزرگ شده است. ظهور چنین شهرهایی همراه با بروز مسائل مختلف شهری، از قبیل: گسترش حاشیه نشینی، افزایش جرایم اجتماعی و در مجموع، افزایش بی نظمی شهری و کاهش امنیت اجتماعی بوده، زنان در این مسائل اجتماعی دغدغه های خاص خود را دارند. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات مورد نظر به منظور دستیابی به اهداف تحقیق از «پرسشنامه» استفاده شده است. حجم نمونه 400 نفر از زنان 64-15 ساله ساکن شهر کرمانشاه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده 3/33 درصد زنان، میزان احساس امنیت اجتماعی در شهر مورد مطالعه را پایین، 52 درصد متوسط و 7/11 درصد بالا ارزیابی کرده اند. میانگین نمره احساس امنیت اجتماعی برای زنان 1/31 است که این رقم نشان دهنده سطح پایین امنیت زنان در شهر کرمانشاه است. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داده عواملی که به ترتیب بیشترین سهم را در تبیین متغیر وابسته داشته اند، عبارتند از: پایبندی به مذهب، اطلاع رسانی وسایل ارتباط جمعی، حمایت اجتماعی، وقوع جرم در منظر افراد، تحصیلات، قومیت، سن و رعایت نکات ایمنی. در مجموع، این متغیرها 54 درصد از متغیر وابسته را تبیین کرده اند. پایبندی به مذهب و افزایش آگاهی زنان در مورد مسائل مربوط به امنیت اجتماعی و آموزش آن ها از طریق رسانه ها می تواند باعث افزایش احساس امنیت اجتماعی بیشتر آن ها در جامعه شود.

احساس امنیت از جمله مقولات مهم در هر جامعه ای به شمار می رود و مقدمه لازم برای حیات هر نظام سیاسی و اجتماعی است. احساس امنیت به احساس روانی شهروندان از امنیت مرتبط بوده و از اینرو موضوعات و مسایل بسیاری را پیرامون خویش در رابطه با تامین یا عدم تامین آن به همراه دارد. از جمله آسیب پذیرترین اقشار هر جامعه در رابطه با موضوع امنیت، زنان هستند و بر این اساس، موضوع این پژوهش بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در سال 1387 و عوامل مؤثر بر آن می باشد یا به عبارتی هدف پژوهش واکاوی احساس امنیت زنان و مولفه های موثر بر آن است. این نوشتار از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی، از نظر وسعت پهنانگر و از نظر زمانی، مقطعی است(نیمه دوم سال 1387). جامعه آماری پژوهش زنان بالای 15 سال مناطق 12گانه شهر مشهد بوده و حجم نمونه مقتضی بر اساس فرمول کوکران 360 نفرتعیین شده است و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد؛ به طوری که پرسشنامه طراحی شده با روایی سازه های مناسب(براساس ضریب آلفای کرونباخ) در میان خوشه های منتخب تکمیل شد. در این پژوهش میانگین احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در یک طیف 5 وجهی، 40/2 بوده است که از نمره متوسط پایین تر می باشد. در بررسی عوامل مؤثر در تحلیل رگرسیون چندمتغیری مهمترین عوامل مؤثر به ترتیب اهمیت عبارت بودند از: استفاده از وسایل ارتباط جمعی، نگرش به حجاب، طراحی شهری، تصور فرد از خود و حمایت اجتماعی که متغیر آخر دارای رابطه معکوس با متغیر وابسته بوده است. این عوامل توانستند 54/0 واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین کنند.