مرتضی صفدری نیاک

الملخّص أهمیه القرآن فی کونه کلام الله و أنه صدر للهدایه البشریه. لهذا، انتساب معنی بألفاظ القرآن امر خطیر یجب بالاطمینان الکامله لئلا نقع فی الورطه الافتراء بالله العظیم. ان اللغه العربیه فی الفصاحه و البلاغه و العذوبه و اللطافه إلى درجه لا یمکن لأی لغه أخرى أن تصل إلیها. و فی الغرابه إلى حد أنه مع زیاده و نقصان حرکه أو حرف فی اللفظ، أو فی الکیفیات الترکیب الالفاظ من التقدیم و التاخیر حصل معانی المتفاوته لان اللغه العربیه فی البلاغه و الفصاحه ذو احکام کثیره یختص بهذه اللغه و إذا استعملت هذه الاعتبارات بلغه أخرى، فإنها تبطل و لاتنفع. و بعد فتح البلاد و اختلاط العرب و العجم، نسیان اللغه الفصیح امر محتمل لهذا بعض العلماء فی صدر الاسلام تألّف القوامیس العربیه و اهتمّ بلغه الفصحاء و البلغاء العرب و استشهد بالاشعار الجاهلیه التی خالیه من الاختلاط باللغه غیر العرب. انّ البحث فی لغات القرآن و لا سیما الغریب منه قد نوقش عند المسلمین و لانّ لغه کل قوم یجب ان تستدل بکلامهم الفصیح فیکون هذا من أهم أسباب جمع القصائد العربیه الفصیحه. هذا المقال بیّن سبب تدوین القوامیس العربیه و عله الإهتمام بالشعراء الفصیحین و ذکر تاریخ تجمیع القوامیس و کتب تألف لبیان غریب القرآن لتقدیر جهودهم لأنهم حاولوا فی هذا الأمر الخطیر و یفهم المحقق الباحث قیمه هذه الکتب و یعرف ما هی الخدمه العظیمه التی قدموها هؤلاء الرجال العظماء للعلم و المعرفه و ما هو حقهم علی العلم و العالم.

صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازى (ملّاصدرا) در «حکمت متعالیه» خود، سعى کرده است در موارد زیادى به عرفان نزدیک گردد. یکى از آن موارد را شاید بتوان در بحث «موضوع فلسفه» دید که با مطرح کردن «وجود لابشرط مقسمى» به عنوان موضوع حکمت متعالیه، نوعى هماهنگى و قرابت با موضوع عرفان نظرى مطرح کرده است، هرچند رهیافت هاى هر یک از این دو علم متفاوت بوده، در یکى استدلال عقلى غالب است و در دیگرى، شهود و رؤیت قلبى. نوشتار حاضر در حدّ خود، سعى کرده است به تبیین تقاربى که مطرح گردید، بپردازد.