علی بازوند

از نخستین روزهای زندگی بشر تا اکنون، یکی از سوالات اساسی انسان، مرگ و زندگی بعد از آن بوده است و آیا زندگی با مردن به اتمام می رسد یا پس از آن به گونه ای دیگر و در جهانی دیگر ادامه می یابد. البته انسان ها از گذشته به این امر واقف بوده اند که بعد از اتمام زندگی نمی تواند به دنیای کنونی برگردد. به ناچار این ناتوانی را با مدد تخیّل جبران کرده و با سفرهای تخیلی و روحانی خویش، کنجکاوی اش را فرونشانده است. این گونه سفرها، گاه در عالم خواب رخ داده اند و گاه در خیال و گاهی هم به وسیله مواد مخدّر و خلسه آور این مسافرت روحانی و مکاشفه آمیز صورت پذیرفته است. در ادبیات بیشتر ملل و فرهنگ های مختلف، نمونه هایی از این گونه سفرنامه های تخیلی موجود است. به عنوان مثال: سفر گیل گمش برای دیدار با انکیدو، سفر اولیس با اموات برای دیدن روح مادرش، سفر ارداویراف به بهشت و برزخ و دوزخ، سفر دانته به دوزخ و برزخ و بهشت نمونه های از این موارد است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی است. اهداف پژوهش عبارتند از: انتقاد از اوضاع جامعه، اصلاح و تزکیه افراد، کمک به گسترش یک دین و عقیده خاص، به عینیّت درآوردن ذهنیّات، طرح و بیان نظریات فلسفی و عرفانی.

گویش ولاتی، از زمره گویش های دیرین و مرکزی ایران است که در بخش هایی از استان اصفهان بدان تکلم می شود. این گویش به دلیل کم توجهی نسل نوین نسبت به آن و نیز کم کوشی پژوهشگران در زمینه انجام پژوهش های مرتبط با آن همانند بسیاری از گویش های ایرانی در معرض خطر نابودی و فراموشی قراردارد. پژوهش پیش رو، رویکردی تطبیقی دارد. شیوه آن توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت می گیرد. از این رو در این پژوهش، 1821 واژه گویش ولاتیِ بخشِ جرقویه (گرکویه) علیا واقع در جنوب شرقی شهرستان اصفهان با واژگان زبان پهلوی از نظر معنایی و ساختاری مقایسه شده است تا بدین طریق پیوند واژگانی این گویش با زبان پهلوی مشخص و اثبات گردد. دستاورد پژوهش نشانگر این است که بخش قابل توجهی از واژگان گویش ولاتی در معنا و ساختار با واژگان زبان پهلوی اشتراک و تشابه دارند. از میان این واژه ها50 واژه با واژگان معادل خود در زبان پهلوی معنا و ساختاری کاملاً مشابه دارند. 430 واژه با واژگان معادل خود در زبان پهلوی معنایی کاملاً مشابه و اندک تفاوتی در ساختار دارند و 15 واژه با واژگان معادل خود در زبان پهلوی اندک تفاوتی در معنا و ساختار دارند. بیشترین تعداد واژگان مشترک و مشابه گویش ولاتی و زبان پهلوی به گیاهان، میوه ها و خوراکی ها و کم ترین تعداد آن نیز؛ به آفت ها، بیماری ها و واژه های وابسته آن اختصاص دارد.