لیلا معدن دار

مقاله حاضر به نقش موقعیت اجتماعی در ایجاد رضایت از زندگی می پردازد. براساس مبانی تئوریک، موقعیت اجتماعی افراد و گروه ها که خود از پایگاه اجتماعی اقتصادی، توانایی کنترل بر زندگی و بر قراری حیات رابطه ای و سبک زندگی ناشی از آن شکل می گیرد، می تواند از جمله مبین های رضایت از زندگی در نظر گرفته شود. بدین ترتیب پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سبک زندگی انتخابی، بعنوان دو مولفه اصلی شکل دهنده موقعیت اجتماعی افراد، از طریق سازو کارهای واسط حیات رابطه ای و کنترل بر زندگی، با یکدیگر ارتباط برقرار می نمایند. نتیجه این فرآیند در زندگی کنشگران اجتماعی، رضایت آنها از زندگی خواهد بود. در بررسی تجربی سازوکارهای مطرح شده در پیوند بین موقعیت اجتماعی و رضایت از زندگی از روش پیمایش استفاده شده و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه با 390 نفر از افراد 18 سال به بالای ساکن تهران بدست آمده است. نتایج نشان داده است که گرچه میزان رضایت از زندگی در بین افراد مورد مطالعه در حد قابل توجهی قرار دارد، اما موقعیت اجتماعی افراد از طریق برقراری ارتباطات اجتماعی مطلوب، کنترل آنها را بر زندگی افزایش داده است و سبک زندگی انتخابی آنها را شکل می بخشد و در نهایت این همه، اندازه رضایت از زندگی آنها را متاثر می سازد.

مقاله حاضر، به بررسی نظر مردم تهران درباره مصرف گرایی و ضرورت اصلاح الگوی مصرف و همچنین نقش صداوسیما در این زمینه پرداخته است. در این تحقیق که به شیوه پیمایش صورت گرفته است. 849 نفر از شهروندان 18 سال به بالای تهرانی به روش خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و برای سنجش نظر آنان درباره الگوی مصرف و موضوعات مرتبط با آن از پرسشنامه ای محقق ساخته استفاده شد. یافته ها نشان داد که 5/84 درصد از افراد نمونه، میزان تجمل گرا بودن و همچنین 93درصد ضرورت اصلاح الگوی مصرف را در حد «زیاد و خیلی زیاد» دانسته اند. از نظر پاسخگویان مهم ترین دلیل تجملاتی شدن شیوه زندگی مردم، چشم و همچشمی و مهم ترین پیامدهای اصلاح نشدن الگوی مصرف، هدر رفتن امکانات و کمبود منابع و همچنین مشکلات اقتصادی (گرانی و تورم) است. به اعتقاد پاسخگویان، آب، برق و سوخت بیشتر از امکانات دیگر به شیوه نادرست مصرف می شود، همچنین فرهنگ سازی و آموزش مردم از مهم ترین پیشنهادهای آنان به دست اندرکاران صداوسیما برای اصلاح الگوی مصرف است.