علیرضا تابش

هدف: سینمای ایران با وجود موفقیت های چشمگیر در جشنواره های بین المللی، در کسب سهم از بازارهای جهانی ناموفق بوده است. این تحقیق بین رشته ای، ضمن بررسی عوامل موثر بر ورود سینمای ایران به بازارهای بین المللی، تلاش می کند دریابد محصول سینمای ایران در چه بستری تبلور یافته، چه گام هایی را برای کسب سهم از بازارهای بین المللی پیموده و برای این منظور چه اقدامات برنامه ریزی شده ای باید صورت گیرد تا بتوان فاصله آن را با کشورهای صاحب سهم در بازارهای جهانی مشخص کرده و در جهت پیشبرد هدف بین المللی شدن، راهکارهای لازم را ارائه داد. عوامل کلان اثرگذار بر کلیه کسب و کارها به طور عام و عوامل خاص این کسب و کار مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، پیامدهای چنین راهکارهایی روشن می شود. از این رو، هدف از انجام این تحقیق، ارائه الگویی جامع برای ورود محصولات تصویری و سینمایی ایران به بازارهای بین المللی است. روش: این تحقیق کیفی-اکتشافی با اتکا به الگوی نظام مند اشتراوس و کوربین درباره نظریه پردازی داده بنیاد با استفاده از 23 مصاحبه با متخصصان شامل مدیران و عوامل سینمایی، فعالان عرصه پخش بین المللی محصولات تصویری و اساتید رشته های مدیریت رسانه و مدیریت بازاریابی انجام شده است. یافته ها: : : الگوی ارائه شده، نقشه ای فراگیر از شرایط حال حاضر محصولات تصویری و سینمای ایران از منظر امکان ورود به بازارهای بین المللی فراهم کرده و جوانب مختلف آن را بررسی کرده است. نتیجه گیری : یک جانبه نگری، عدم وجود روح جمعی و عدم تخصص گرایی مانع از اقدامی صحیح برای ورود سینمای ایران به بازارهای بین المللی بوده است. نادیده گرفتن لزوم صنعتی شدن سینما و عدم توجه به قدرت رسانه ای آن، و صرف اتکا به بازاریابی و بازرگانی که آن هم به درستی انجام نمی شود، مانع از آن شده تا سینمای ایران بتواند سهمی از بازارهای جهانی را از آن خود کند. اما ورود فیلم های ایرانی به بازارهای بین المللی به عنوان پرچمدار فرهنگ و هنر می تواند هویت ملی کشور را بازنمایی کرده و به حفظ اعتبار کشور در عرصه دیپلماسی عمومی کمک کند. همچنین، کارکرد تجاری سینما به شرط تکمیل شدن چرخه صنعتی آن، منبع مهمی برای رشد صادرات غیرنفتی و کمک به استقلال اقتصاد کشور از نیاز به ارز حاصل از صادرات نفت خواهد بود.

آنچه باعث رشد نامتوازن سینما در کشور ما شده است، غفلت از وجوه مختلف این هنر/صنعت در چهاردهه اخیر بوده است. از مهمترین مصادیق این رشد نامتوازن را می توان عدم تناسب میان حجم قابل توجه جوایز کسب شده توسط سینماگران ایران و سهم اندک سینمای ایران از بازار جهانی سینما دانست. در این پژوهش تلاش شده، علل و زمینه های این عدم تناسب بر مبنای تجزیه و تحلیل مبتنی بر روش نظریه پردازی داده بنیاد و با ابتنا به گفتگوهای روشمند با بیش از 23 صاحب نظر طی دو سال واکاوی شود. تحلیل یافته های مبتنی بر اسناد و پژوهش های پیشین و مصاحبه های اشاره شده نشان می دهد رشد نامتوازن بین المللی سینمای ایران حاصل نگرش نامتوازن سیاست گذاران و سینماگران سینمای ایران در دهه های اخیر بوده است. در حالی که می توان با توجه یکسان به محتوای هدفمند و انتخاب آگاهانه مخاطب و بازار، این نقیصه را برطرف کرده و به توسعه و توفیقی پایدار و بهره مند از بازارهای متنوع رسید. این رویکرد را می توان رویکرد جامع به صنعت سینما دانست که علاوه بر تضمین وجوه اقتصادی و تجاری سینما موجب می شود این رسانه نقش دیگر خود را که پیشبرد دیپلماسی سینمایی است نیز به درستی ایفا کند.

در این مقاله به مفاهیم رسانه و نقش محتوایی آن، سینما به عنوان رسانه جمعی، همچنین رسانه در نقش ابزاری د یپلماتیک برای القای محتوا و معنای هد ف به مخاطب بین المللی، پرداخته شد ه است. اهمیت استفاد ه از سینما برای معرفی فرهنگ، بیان واقعیت و جایگاه آن در این مسیر مورد بررسی قرار گرفته و سپس به د لایل استفاد ه از آن در نقش ابزار د یپلماسی رسانه ای و د یپلماسی فرهنگی پرداخته شد ه و هر یک از این مفاهیم اخیر نیز به تفکیک مورد کنکاش قرار گرفته اند . در این پژوهش، با روش کتابخانه ای و بر پایه داد ه ثانویه تلاش شد ه است تا با استفاد ه از مقوله علمی و اسناد بالاد ستی حوزه سینما در کشور، چارچوبی فرایند ی برای این منظور ارائه شود . این چارچوب در چهار گام طراحی شد ه و نتیجه نهایی نشان می د هد که سینما، در صورتی که هد فمند و برنامه ریزی شد ه به کار گرفته شود ، می تواند در طراحی مناسبات بین المللی و همگام کرد ن مخاطب جهانی برای آگاهی از فرهنگ ایرانی و هویت کشور ما نقشی منحصربه فرد داشته باشد ؛ در ضمن با تصویر غلطی که رهبران برخی کشورها از ایران ساخته اند ، مقابله کند .

شبکه های اجتماعی در دنیای پررقابت و پرتلاطم امروز، راهکارهای شایان توجهی را جهت جذب مخاطب و متعهدسازی آنها پیش روی کمپانی ها و برندهای مختلف قرار می دهند که فیلم های سینمایی از جمله محصولات و خدمات این کمپانی ها هستند. مخاطبان نیز از طریق همین شبکه ها به سرعت به تبادل اطلاعات و ایجاد آگاهی در یکدیگر می پردازند. این امر، کمپانی های فیلم سازی را مجبور می کند که از بدو شروع کار به فکر متعهد ساختن این مخاطب و جذب آنها باشند و پیش از آنکه این مشتریان اطلاعات را از هر جای دیگری کسب کنند، خودشان موثق ترین منبع آگاه سازی آنها باشند تا بتوانند در هوادارانشان، وفاداری ایجاد کنند. ایجاد تعهد منجر به وفاداری، توجه زیادی را در محافل علمی و اجرای حرفه ای به خود جلب کرده است. از سوی دیگر، پایبندی به شبکه های اجتماعی، نحوه تعامل مخاطبان و کمپانی ها را تغییر چشم گیری داده است. به این منظور، ابعاد تعهد منجر به رضایت، اعتماد و وفاداری در بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام در یک چارچوب مفهومی ارائه شده و در گام دوم، شاخص های این چارچوب از دید نظریه های مرتبط در حوزه رسانه شناسایی شده اند. این مدل مفهومی بر روی مخاطبان سریال خانگی شهرزاد آزمون می شود تا درنهایت، مدل اختصاصی تعهد مخاطب به سریال خانگی بدست آید. به این ترتیب، چارچوب اولیه به عنوان مدل تعهد مخاطب سریال شبکه نمایش خانگی در بستر شبکه اجتماعی سفارشی سازی می شود