اصغر عبداللهی

افزایش طلاق و وقوع بیشترین آمار طلاق در ۵ سال اول زندگی پدیده ای قابل تأمل در سال های اخیر است. این پژوهش با هدف بررسی زمینه ها و پیامدهای طلاق در پنج سال اول زندگی زناشویی با روش کیفی و تحلیل تماتیک از طریق مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و نمونه گیری هدفمند انجام شده است. افراد مطلقه ساکن در شهر تهران که در 5 سال اول زندگی اقدام به طلاق نموده اند، جامعه ی مورد مطالعه این پژوهش است. یافته های پژوهش نشان داد زمینه ها و بسترهای اقدام به طلاق در 5 سال اول زندگی از منظر پاسخ-گویان مواردی نظیر نقصان های فردی شامل مسئولیت گریزی، بدبینی، پنهان کاری و فریب، عزت نفس پایین، پرخاشگری؛نقصان های تعاملی زوجین نظیر فقدان صمیمیت زناشویی، توقعات بالا، عدم تعهد در قبال همسر، نارضایتی جنسی، قهر و متارکه مکرر، تداوم سبک زندگی مجردی، جابه جایی نقش ها، عدم انعطاف پذیری، بی اعتمادی متقابل، مستقل نبودن از خانواده اصلی و در نهایت نقص ارتباطی با خانواده مبدأ و الگوگیری نامناسب است. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد، کاهش عزت نفس،نگرش منفی به جنس مخالف وزندگی متاهلی و ازدواج،تمایل به روابط کوتاه مدت،بدبینی متقابل در خانواده، افزایش تنش بین اعضاء، تضعیف جایگاه بین اقوام و آشنایان،افزایش مزاحمت ها، کاهش مسئولیت اجتماعی و اقدام به زندگی مستقل از پیامدهای طلاق در سال های اول زندگی است.

زمینه: آمارهای موجود نشان می دهند که تعداد طلاق های ثبت شده در سال های آغازین زندگی مشترک به ویژه در پنج سال اول نسبت به دیگر سال های ازدواج بیشتر است. مطالعات کیفی پیرامون آسیب شناسی این موضوع و تدوین مدل برای کاهش عوامل سبب ساز آن مغفول مانده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف کشف پیشایندها و پیامدهای طلاق در پنج سال اول زندگی زناشویی و تدوین الگوی مفهومی بسترهای شکل دهنده آن انجام شد. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل همه زوجین طلاق گرفته در پنج سال اول زندگی مشترک در شهرهای تهران و شیراز در سال 1398 بودند. از بین جامعه آماری به شیوه ای هدفمند 19 نفر انتخاب شدند. شرکت کنندگان با مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته مورد بررسی قرار گرفته و داده های به دست آمده مطابق با رویکرد نظام دار استروس و کوربین طی فرآیندی منظم و درعین حال مداوم مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل تجارب شرکت کنندگان نشان داد پیشایندهای طلاق عبارتند از پیشایندهای فردی و تعاملی. شرایط مداخله گر نیز شامل عوامل خانوادگی و فرهنگی - اجتماعی بودند. همچنین موانع طلاق موانع فردی، اجتماعی و خانوادگی را در بر داشت و راهبردهای اتخاذ شده به منظور مقابله با این موانع شامل راهبردهای راه حل آفرین و مشکل آفرین بود. پیامدهای طلاق نیز مشتمل بر پیامدهای فردی خانوادگی و اجتماعی- فرهنگی بود. نتیجه گیری: در نهایت از تحلیل یافته ها و الگوی مفهومی پژوهش می توان به این نتیجه رسید که طلاق در سال های اولیه زندگی مشترک نتیجه نقصان های فردی، زوجی و ضعف های خانوادگی و فرهنگی اجتماعی زوجین است. لذا لازم است برنامه های پیشگیرانه ازدواج متمرکز بر سال های اولیه ازدواج به ویژه پنج سال اول باشد.

این تحقیق به منظور مقایسه سلامت رابطه زناشویی زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی در سال 95−96 انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع پس رویدادی است. جامعه آماری پژوهش عبارت بود از تمامی زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی شهر تهران که حداقل دارای یک فرزند بودند. از این بین تعداد 533 نفر (شامل 233 حوزوی و 300 غیرحوزوی) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس سلامت خانواده ایرانی (IFHQ) و پرسشنامه جمعیت شناختی استفاده شد. دامنه سنی شرکت کنندگان در پژوهش برای گروه حوزوی بین 20 تا 49 سال با میانگین سنی 3/36 و برای افراد غیرحوزوی بین 21 تا 52 سال با میانگین 6/37 بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین سلامت روابط زناشویی و ابعاد آن در زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی وجود دارد و زنان متأهل حوزوی سلامت بیشتری را نشان می دهند (p<0.001). بنابراین شایسته است که پایه ها و مایه های دینی در پرداختن به خانواده ها و زوجین با توجه بیشتری دنبال شود.