بازتحلیل جایگاه فقه اقوال در روش اجتهادی امام خمینی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در عرصه اجتهاد شاید در نگاه نخست به نظر آید که بررسی اقوال فقیهان از اهمیت چندانی در استنباط برخوردار نیست. اما باید گفت عملیات استنباط بدون مراجعه به اقوال در مواضع نیاز بدان ها در غالب موارد به ویژه در مسائل پیچیده تر و دارای ابعاد بیشتر تقریباً بی معناست و باید آن را کوششی بی حاصل محسوب کرد. از مزایای پرداختن به فقه اقوال تسهیل اجتهاد، افزایش کیفیت اجتهاد، و کاهش خطا در اجتهاد است. بر این اساس پژوهش حاضر به نحو مشخص با هدف تبیین و تحلیل سبک های برخورد با اقوال، تبیین فقه اقوال، و سازکارهای آن در سبک فقهی امام خمینی صورت گرفته است. پژوهش فرارو با روش تحلیلی و توصیفی مشخص کرده است که سبک امام خمینی نسبت به برخورد با اقوال عبارت است از پرداختن به هر قول به تنهایی، پرداختن مجموعه ای به اقوال، پرداختن مجموعه ای با توجه به زمان صدور. بر پایه یافته های این پژوهش فرایند استنباط امام خمینی در مواجهه با فقه اقوال دارای چهار سازکار است: 1. منظرها (فرضیه، اندیشه، نظریه)، 2. اطلاعات، 3. تکنیک ها، 4. سازمان دهی. و یک استنباط مطلوب نیز باید این سازکار ها را داشته باشد.Re-analyzing the Position of Jurisprudence of Sayings in Imam Khomeini's Method of Ijtihad
In the field of ijtihād, it may initially appear that examining the opinions of jurists holds little significance for legal inference. However, in practice, conducting inference without consulting such opinions—especially in complex or large-scale issues—renders the process almost meaningless and ultimately unproductive. Engaging with juristic opinions offers several advantages: it facilitates ijtihād, enhances its quality, and reduces the likelihood of errors. This study specifically aims to explain and analyze the methods of engaging with juristic opinions, clarifying the jurisprudence of sayings and its mechanisms within Imam Khomeini’s jurisprudential approach. Employing an analytical-descriptive method, previous research has identified three primary methods in Khomeini’s engagement with juristic sayings: (1) addressing individual opinions in isolation, (2) considering groups of opinions collectively, and (3) analyzing opinions in light of their historical context. Building on these findings, this research demonstrates that Imam Khomeini’s inference process relies on four key mechanisms—perspectives (hypotheses, thoughts, theories), information, techniques, and organization—arguing that a sound inference process must incorporate all four.
تبلیغات
