مرور نظام مند معیارهای زیست آسایی در شهرسازی و ارزیابی آن ها با روش دلفی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: مفهوم شهر و نسبت آن با محیط زیست، از موضوعات بحث برانگیز است. مطرح شدن مفهوم «زیست آسایی» که جنبه های ذهنی و عینی را همزمان در نظر می گیرد، فرصت جدیدی برای توسعه دانش های محیطی، ازجمله برنامه ریزی شهری، فراهم آورده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که چگونه می توان با تفکیک و مرزبندی دو مفهوم «زیست پذیری» و زیست آسایی در علوم محیطی، برنامه ریزی شهری و شهرسازی، به معیارهای زیست آسایی دست یافت؟ و نظر خبرگان در این حوزه چیست؟ هدف پژوهش: هدف این پژوهش، تعریف و تفکیک دو مفهوم زیست پذیری و زیست آسایی همراه با مروری نظام مند بر معیارهای زیست آسایی و بازتدوین آن ها براساس نظر خبرگان است تا به عنوان یک چهارچوب مفهومی در کنار سایر مفاهیم نوین شهرسازی، ما را به شهرسازی مطلوب نزدیک کند. روش پژوهش: چهارچوب نظری پژوهش، براساس نظریه معماری سرآمد تشکلی شده که با رعایت سلسله مراتب مفهومی شامل هدف، رویکرد، راهبرد، ساختار، بُعد، مؤلفه، معیار و شاخص، ازطریق مرور نظام مند، روش دلفی سه مرحله ای و تکنیک شانون، به تدوین، تدقیق و پالایش معیارهای زیست آسایی پرداخته شد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد زیست آسایی کالبد شهر با تدوین ۱۶ معیار، مفهومی چندوجهی و فراتر از زیست پذیری شهر است. وزن دهی این معیارها با استفاده از آنتروپی شانون نیز نشان داد معیارهایی نظیر عدالت فضایی، شبکه حمل ونقل سبز و حکمرانی کارآمد، بیشترین قدرت تمایز و تأثیرگذاری در ساختار زیست آسا را دارند. این امر گویای آن است که دستیابی به این مفهوم در فضاهای شهری، مستلزم هم ترازی میان مؤلفه های کالبدی و ارزش های اجتماعی-فرهنگی تحت حکمرانی کارآمد است. یافته های پژوهش، ضمن ارائه مدلی عملیاتی، امکانی برای ارزیابی وضع موجود شهرها و همچنین طراحی سنجیده مداخلات سیاستی و کالبدی را فراهم می سازد.A Systematic Review of Eco-Comfort Criteria in Urban Planning and Their Evaluation Using the Delphi Method
Problem statement: The concept of “city” and the relationship between cities and their environment remain contentious issues within the current body of research. The introduction of the concept of “eco-comfort”, which simultaneously addresses both subjective and objective dimensions, has offered a novel avenue for advancing environmental knowledge, particularly in the realm of urban planning. The present study seeks to address the following question: How can we achieve “eco-comfort” criteria by differentiating between the concepts of “eco-comfort” and “livability” in the fields of environmental sciences, urban planning, and urban development? What insights do experts in this area provide? Research objective: This research aims to define and distinguish between the concepts of “livability” and “eco-comfort,” while systematically reviewing and reformulating eco-comfort criteria based on expert opinions. The goal is to establish a conceptual framework that can be integrated with other novel concepts related to urban development. Research method: The research is based on Highperformance Architecture Theory to outline a concept for future cities, the present study used a systematic review, three-round Delphi method, and Shannon technique to formulate, scrutinize, and refine eco-comfort criteria, taking into account the conceptual hierarchy, which includes goal, approach, strategy, structure, component, criterion, and indicator. Conclusion: The results reveal that eco-comfort, encompassing 16 criteria developed, is a multifaceted concept that is not limited to the notion of livability. The weighting of these criteria using Shannon entropy indicates that criteria such as spatial justice, green transportation network, and efficient governance substantially influence the eco-comfort structure of a city. This suggests that achieving eco-comfort in urban spaces necessitates an alignment between physical components and socio-cultural values, supported by effective governance. The findings not only offer an operational model for assessing the eco-comfort of cities but also create opportunities for thoughtfully developing political and physical interventions to enhance it.
تبلیغات
