تبیین شاخص های فضاهای شهری رویداد مدار با رویکرد رویدادهای فرهنگی - آیینی (مطالعه ای در بستر ایران، شهر مشهد) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: فضاهای شهری در طی سالیان در معرض تغییرات و دگردیسی ناشی از نیروهای متعارض قرار داشته اند. این فضاها درگذشته بستر رویدادهای گوناگون و واجد ارزش های هویتی در خاطره جمعی بوده اند. امروزه توجه به برنامه ریزی برای مدیریت وقوع رویدادها در فضاهای شهری مغفول مانده است. همچنین باتوجه به طرح های توسعه شهری بزرگ مقیاس در کشورهای درحال توسعه و ازبین رفتن بافت در مداخلات گسترده، فضاهای شهری علاوه بر فقدان ساختار مناسب برای جذب پایدار مخاطب، فاقد رویدادهای لازم برای ایجاد تجربه مناسب برای مخاطب و توسعه بستر زندگی اجتماعی در شهر هستند. از این رو غالباً رویدادهای فرهنگی - آیینی مردمی در فضاهایی فاقد مؤلفه های مطلوب فضاهای شهری برگزار می شوند. پرسش اساسی که در این راستا وجود دارد این است که فضاهای شهری مطلوب برای میزبانی رویدادهای فرهنگی و آیینی در ایران باید دارای چه شاخص ها و ویژگی هایی باشند تا بتوانند به عنوان بستری پویا برای افزایش کیفیت زندگی شهری ایفای نقش کند؟ هدف پژوهش: هدف این پژوهش تبیین یک مدل مفهومی برای ارتقا کیفیت فضاهای شهری رویداد مدار مبتنی بر رویدادهای مختلف فرهنگی- آیینی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر روش شناسی از روش کیفی تحلیل مضامین یا تحلیل تماتیک صورت می پذیرد. از مطالعه اسنادی، مشاهده، پرسش نامه، مصاحبه عمیق در بستر شهر فرهنگی - آیینی مشهد و تحلیل های نرم افزاری به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات بهره گرفته می شود. نتیجه گیری: پس از تحلیل یافته ها، مدل مفهومی پژوهش در راستا تبیین شاخص های فضاهای شهری رویدادمدار ارائه شده است. فضاهای شهری رویدادمدار با رویکرد فرهنگی-آیینی، زمانی به بلوغ عملکردی و معنایی می رسند که طراحی آنها از سطح کالبدی فراتر رفته و به سطح ادراک، تجربه و مشارکت شهروندان ارتقا یابد و این امر از رهگذر درک عمیق نیازهای فرهنگی-آیینی جامعه، ترجمه آن به شاخص های طراحی، و به کارگیری آن در ساختار فضا ممکن خواهد بود؛ لذا، این پژوهش چارچوبی برای سنجش و هدایت این فرایند در اختیار طراحان شهری، مدیران فرهنگی، و برنامه ریزان قرار می دهد.Explaining the Indicators of Event-Oriented Urban Public Spaces with a Cultural–Ritual Approach (A Case Study in Mashhad, Iran)
Problem statement: Urban spaces have undergone transformations over the years due to various forces during periods of urban change. Historically, these spaces served as venues for diverse events and carried identity values embedded in collective memory. However, contemporary urban planning has largely overlooked the design and preparation of urban spaces to host events. In addition, large-scale urban development projects in developing countries and the resulting destruction of historical textures have led to urban spaces that, besides lacking suitable structures for attracting audiences and ensuring sustainable use, remain primarily transitional. Consequently, cultural–ritual events by the public are often held in spaces lacking the essential components of functional urban environments. The central question addressed in this study is: What indicators and characteristics should desirable urban spaces in Iran possess to host cultural and ritual events effectively, thereby serving as dynamic platforms for enhancing urban quality of life? Research objective: This research aims to identify indicators of urban spaces based on cultural-ritual events to improve the quality of event-based urban spaces. This study seeks to provide a conceptual model to understand and guide the design of urban spaces with the ability to host various cultural-ritual events. Research method: Methodologically, this research employed a qualitative approach using thematic analysis. Data were collected through document review, observation, questionnaires, and in-depth interviews within the cultural–ritual context of Mashhad, Iran, supplemented by software-based analyses. Conclusion: Following data analysis, a conceptual model was proposed to elucidate the indicators of event-oriented urban spaces. Urban spaces designed with a cultural–ritual perspective achieve functional and semantic maturity when their design transcends physical form and addresses citizens’ perception, experience, and participation. This is accomplished through a deep understanding of the community’s cultural–ritual needs, translating them into design indicators, and integrating them into spatial structures. The study thus provides a framework for urban designers, cultural managers, and planners to assess and guide this process effectively.
تبلیغات
