چگونگی ورود مدرنیته به فضای خانگی ایرانیان دورهناصری تا پایان قاجار (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اهداف: از مدرن شدن ایران، تاکنون روایت های مختلفی ارائه شده که عمدتاً مبتنی بر فضای عمومی و نهادهای آن بوده اند؛ درحالی-که از دریچه خانه و فضاهای خصوصی نیز می توان مواجهه ایرانیان را با مدرنیته تحلیل کرد. این مقاله قصد دارد چنین روایتی را با تأکید بر نقش اشیا و کنش گران غیرانسانی ارائه دهد؛ روایتی که تمرکز خود را بر تجربه اعیان و اشراف پایتخت، در 77 سال پایانی از دوره 130 ساله قاجار قرار داده است. روش مطالعه: این پژوهش با استفاده از نظریه کنش گر- شبکه برونو لاتور و نیز روش مطالعات اسنادی و تحلیل تماتیک به بررسی این مسأله پرداخته است. قابلیت نرم افزار کیفی اطلس تی آی این امکان را به ما داده که حجم بسیاری از داده های استخراج شده از چهل سند دست اول مربوط به دوره مذکور را (شامل زندگی نامه، سفرنامه، روزنامه و رساله) خط به خط خوانده و با ارجاع به آن ها نشان دهیم که چطور کنش گر- شبکه جدید فضای خانگی، حول تجربیات طبقه نوظهور «ممتاز نو» شکل می گیرد. یافته ها: این کنش گر- شبکه، جعبه سیاه فضای خانگی پیشامدرن ایرانیان را به چالش کشیده و از این طریق، پیوندهای بین اجزاء خود را قوی تر می کند. در گام نهایی نیز، با رفتن به حاشیه شهر و ساخت عمارت های جدید و پناه گرفتن در آن ها به عنوان اندرونی هایی جدید، از آزمون های استحکام رقبا که قشر سنتیِ محافظه کار جامعه بودند، در امان می ماند. کنش گر- شبکه جدید، به این وسیله می تواند تجربه خود را از یک زندگی خانگی نو و مدرن ساخته، تثبیت کرده و به دست آیندگانی که ما باشیم، برساند؛ زندگی ای که شامل معماری، اشیا، رفتارها و روابط جدیدی است. نتیجه گیری: مقاله درنهایت نشان می دهد که ما در کنار فضای عمومی، در فضاهای خصوصی خود و نهاد خانواده نیز به شکلی محرمانه تر و عمیق تر، تجربیاتی از مدرنیته را داشته ایم که بعدها در فضاها و نهادهای عمومی جامعه به طوری جدی تری ظاهر شده اند.How Did Modernity Enter the Iranian Domestic Spaces During the Naseri Period Until the End of the Qajar Era?
Objectives: Various narratives have been presented about the modernization of Iran, which have mainly been based on public spaces and their institutions. However, it is also possible to analyze the Iranians' encounter with modernity through the lens of the home and domestic spaces. This study aims to present such a narrative by emphasizing the role of non-human objects and actors, focusing on the experience of the capital's nobility and aristocracy in the final 77 years of the 130-year Qajar period. Methods: This research utilizes Bruno Latour's actor-network theory (ANT), as well as documentary studies and thematic analysis. The capabilities of the qualitative software ATLAS.ti allowed us to read a large volume of data extracted from forty books and first-hand documents related to the aforementioned period (including biographies, travelogues, newspapers, and treatises), line by line. Results: This study shows how a new actor-network is formed around the domestic space and the experiences of the emerging "new privileged" class. This new network-actor challenges the premodern Iranian domestic space, strengthening its bonds with its components. In the final step, by going to the outskirts of the city and building new buildings and taking refuge in them as new interiors, the new network-actor is safe from the strength tests of its competitors, the traditionally conservative strata of society. This allowed the new network-actor to consolidate its experience of a newly constructed domestic life, which included new architecture, objects, behaviors, and relationships. This experience would be passed on to future generations, including us. Conclusion: Finally, present research shows that, alongside the public space, in our private spaces and the institution of the family, we have also had experiences of modernity more confidentially and profoundly, which later appeared more seriously in the public spaces and institutions of society.
تبلیغات
