بازشناسی مفهوم استعداد از دیدگاه متخصصان علوم رفتاری در نظام آموزشی ایران: یک مدل مفهومی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این پژوهش کیفی با هدف تبیین مفهوم استعداد از دیدگاه متخصصان علوم رفتاری در بافت نظام آموزشی ایران انجام شد. با اتخاذ رویکرد سازاگرایانه و بهره گیری از روش نظریه داده بنیاد، داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با متخصصان حوزه استعدادپروری گردآوری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که مفهوم استعداد در مرکز این مطالعه، دارای ماهیتی چندبعدی و پویاست که در تعامل میان عوامل ذاتی و محیطی شکل می گیرد. تحلیل داده ها منجر به استخراج چهار مؤلفه کلیدی شد که همگی در خدمت تبیین چیستی استعداد قرار دارند. ماهیت استعداد (هسته مرکزی پژوهش) شامل: ابعاد زیستی (توانمندی های ذاتی و وابسته به هوش) و ابعاد اجتماعی (تأثیرپذیری از محیط و جهت گیری آینده نگر)؛ همچنین ویژگی های افراد بااستعداد به عنوان شاخص های تشخیصی مفهوم، عوامل مرتبط (شناختی، هیجانی، زیستی و بافتی) به عنوان بسترهای شکل دهنده و روش های شناسایی به عنوان ابزارهای عملیاتی سازی مفهوم. مطالعه حاضر با ارائه مدلی یکپارچه نشان می دهد که درک جامع از استعداد، مستلزم توجه همزمان به ابعاد ذاتی (ژنتیک و هوش) و ابعاد اکتسابی (محیط و آموزش) است. این یافته ها می تواند مبنایی برای توسعه چارچوب های نظری و طراحی برنامه های عملی در نظام آموزشی ایران فراهم آورد.Recognition of the Concept of Talent from the Perspective of Behavioral Science Professionals in the Iranian Educational System : A Conceptual Model
This qualitative study aimed to explore the concept of talent from the perspective of behavioral science experts within the context of Iran's educational system. Adopting a constructivist approach and employing grounded theory methodology, data collected through semi-structured interviews with talent development specialists and analyzed using MAXQDA software. The findings revealed that the concept of talent at the heart of this study possesses a multidimensional and dynamic nature, emerging from the interaction between innate and environmental factors. Data analysis led to the identification of four key components that collectively explain the essence of talent: 1) The nature of talent (the study's core) comprising biological dimensions (innate abilities and intelligence-related capacities) and social dimensions (environmental influences and future-oriented tendencies); 2) Characteristics of talented individuals as diagnostic indicators; 3) Related factors (cognitive, emotional, biological, and contextual) as formative foundations; and 4) Identification methods as operationalization tools. The study presents an integrated model demonstrating that a comprehensive understanding of talent requires simultaneous attention to both innate (genetic and intellectual) and acquired (environmental and educational) dimensions. These findings can provide a foundation for developing theoretical frameworks and designing practical programs within Iran's educational system.
تبلیغات
