دیپلماسی و چالش های فروپاشی؛ تأملی در واپسین مذاکره های دولت ساسانی با عرب های مسلمان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در پی حمله عرب های مسلمان در جریان پیکار قادسیه، ایران ساسانی با شکست در مقابل دشمنی به مراتب ضعیف تر از خود روبه رو شد. شهریار ساسانی پس از فرار از پایتخت افسانه ای تیسفون، ضمن ساماندهی و جمع آوری مجدد نیرو در جنگ نهاوند با شکست به مراتب سنگین تری از قبل روبه رو شد و شالوده نظام اداری، سیاسی و درواقع شیرازه دولت شاهنشاهی از هم پاشید. فرماندهان ساسانی به مقاومت های پراکنده در برابر حمله عرب های مسلمان پرداختند. تلاش پادشاه و گروهی از فرماندهان برای مقاومت بی نتیجه بود. شهریار به ناچار به مرو گریخت و بنابر توصیه فرخزاد مشاور ارشدش درصدد برآمد با تجدید نظر در شیوه عملکرد گذشته باب دیرهنگام مذاکره را با عرب های مسلمان در زمینه پذیرش برخی از شرط های آنان آغاز کند. اما پس از شروع مکاتبه ها و اعزام سفیر برای پیگیری گفت وگو شهریار به شیوه مرموزی به قتل رسید و مذاکره های صلح بی فرجام ماند. این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که دلایل عدم موفقیت پادشاه ساسانی، در مواجهه با مسائلی که باعث فروپاشی نظام سیاسی شد، چه بود؟ این پژوهش مدعی است، اختلافات داخلی، عدم درک تحولات منطقه ای و پیرامونی ، خودبزرگ بینی و نا آشنایی با اصول و قواعد مذاکره و فن دیپلماسی ازجمله عوامل اصلی هستند که زمینه های این شکست و فروپاشی را فراهم کردند. ایرانیان زمانی تن به مصالحه دادند که بخش عمده سرزمین ساسانی به تصرف عرب ها در آمده بود. یافته این پژوهش حاکی از این است که برخی از باورهای دین زرتشتی مانند ناپسند دانستن تجارت و بازرگانی و ضعف در تعامل و مذاکره و گسترش آیین زروانی گری و تقدیرگرایی محض تالی آن، باور به عقیده آخرالزمانی به علاوه تصمیم گیری غیرواقع بینانه و توهم نابخردانه و غیرمنطبق با واقع درباره قدرتمندی و توان بالای نظامی در ایران ساسانی، به جنگ و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی انجامید.Diplomacy and the Challenges of Collapse: The Last Negotiations of the Sasanian State with the Muslim Arabs
Following the Muslim Arabs' attack during the Battle of Qadisiyah, Sasanian Iran faced defeat against an enemy much weaker than itself. After fleeing the legendary capital of Ctesiphon, Yazdgerd III, while reorganizing and regrouping his forces in the Battle of Nahavand, faced a defeat much heavier than before, and the foundation of the administrative and political system, and the very foundation of the imperial state, collapsed. The king and a group of commanders tried to resist but were unsuccessful. The king went to Merv and, on the advice of his senior advisor Rostam Farrokhzād, attempted to reconsider his past course of action and begin belated negotiations with the Muslim Arabs to accept some of their conditions. However, after initiating correspondence and sending an ambassador to pursue the talks, the king was mysteriously murdered, and the peace negotiations failed. What were the reasons for the failure of the Sasanian king to face the issues that led to the collapse of the political system? Internal disputes, lack of understanding of regional and peripheral developments, arrogance, and unfamiliarity with the principles and rules of negotiation and diplomacy are among the main factors that paved the way for this defeat and collapse. The Iranians agreed to compromise when the Arabs had captured a large part of the Sasanian territory.
تبلیغات
