نقش تقابلی امام رضا (ع)در برابر انحرافات کلامی اهل حدیث در عصر رضوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
شماره صفحات:
۱۴۱ - ۱۷۴
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
در دوره امام رضا (ع) حضور فرقه ها ومکاتب اسلامی و غیر اسلامی در پی رواج آزاد اندیشی و شرایط خلافت عباسی وگسترش عقاید واندیشه های انحرافی ، چشمگیر بوده است. دو جریان معتزلی با شیوه خرد ورزی وعقل گرایی افراطی و ظاهر گرایان اهل حدیث با جمود فکری ،انحرافات وکج اندیشی های خودکه می توانست تاثیرات زیانباری در امت اسلامی پدید آورد، از دیدگاه امام مخفی نبودند.انحرافات خاص اهل حدیث سبب توجه ویژه امام به تقابل با این جریان وتبیین دیدگاه های انحرافی آنان شد.برای دستیابی به نحوه تقابل امام با این جریان، ابتدا به بررسی چیستی مفهومی اهل حدیث پرداخته وروشن شدکه این اصطلاح ریشه در معانی لغوی خود داشته وپس از شکل گیری اصطلاح اولی حدیث، در دوره ای متاخر از آن اصطلاح خاص گروهی شد که دارای نگرش ویژه به ظواهر واحادیث بوده و بعنوان اهل حدیث شناخته شدند.در ادامه با کاوش در پیدایش اهل حدیث با تاثیرپذیری از مشبهه وسلفیون وظهور دیدگاه های کلامی آنان در این گروه،به چگونگی حضور آنان در عصر رضوی پرداخته و سپس با کنکاش در نظریات متفکران آراء ونظریات موجود در منابع تاریخی ،کلامی ودینی مربوط به این دوره را مورد بررسی قرار داده و پس از بررسی نحوه های مقابله، الگوی تقابلی امام استنتاج گردید. درخاتمه، یافته های این استنتاج در دوبخش شیوه ها، شامل: پیشگیری، پالایش از مباحث کلامی و دیدگاه های پیشین و نوظهور اهل حدیث واقناع مخاطبین؛ وروش ها، شامل: تکیه بر نص در برابرتکیه بر ظواهر،توازن بین عقل ونقل و مبارزه با جعل وتحریف با قاعده محوریت قرآن، ارایه گردیده است.The Confrontational Role of Imam Reza against the Theological Deviations of Ahl al-Hadith in the Razavi Era
During the time of Imam Reza, there was a proliferation of free thinking and the Abbasid Caliphate's unfavorable conditions, which led to the spread of deviant ideologies and thoughts among Islamic and non-Islamic sects. The two Mu'tazili currents with their extreme rationalism and the Ahl al-Hadith literalists with their intellectual rigidity and deviant ideas that could have had detrimental effects on the Islamic community were not hidden from the view of Imam Reza.The particular deviations of Ahl al-Hadith drew the Imam's special attention to confront this current and explain their deviant views. In order to understand the Imam's confrontation with this current, the first step is to examine the conceptual meaning of Ahl al-Hadith, and it becomes clear that this term has its roots in its literal meanings. After the formation of the first term Hadith, in a later period, it became a specific term for a group that had a particular attitude towards appearances and hadiths and became known as Ahl al-Hadith. Then, by exploring the emergence of Ahl al-Hadith with the influence of Moshabbahe and Salafis and the emergence of their theological views in this group, we examine their presence in the Razavi era. Then, by examining the views of thinkers and the available historical, theological, and philosophical sources related to this period, we analyze the Imam's confrontational approach and conclude with the confrontation pattern he employed. The findings of this study can be divided into two categories: methods, including prevention, purification of theological discussions and previous views, and the presentation of new and convincing views of Ahl al-Hadith, and approaches, including reliance on textual evidence rather than appearances, balance between reason and revelation, and the fight against forgery and distortion with the principle of Quranic centrality.
تبلیغات
