از هنجارگرایی تا هنجارگریزی: سنخ شناسی همنوایی اجتماعی و تحلیل کیفی شرایط علّی موثر بر آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
افزایش نرخ جرایم در سال های اخیر در ایران (خصوصاً در شهرتهران)، توجه به موضوع همنوایی با هنجارهای اجتماعی را برجسته کرده است. در این میان، مطالعه شرایط و موقعیت هایی که کنش را ایجاد می کند (مبتنی بر هنجارگرایی یا هنجارگریزی، بر مبنای روایت کنشگران اجتماعی و ارائه یک سنخ شناسی از تیپ های همنوایی و یا ناهمنوایی)، حوزه ای عمدتاً مغفول مانده در جامعه شناسی ایرانی است. از این رو، پژوهش حاضر با اتخاذ روش شناسی کیفی و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و مصاحبه با 19 مرد و زن ساکن در شهر تهران، به دنبال کشف ابعاد گوناگون همنوایی و شرایط علّی موثر بر آن از منظر کنشگران اجتماعی است نتایج این تحقیق حاکی از آن است که افراد بر اساس «آگاهی معطوف به نظر» از چرایی و دلایل وجودی یک هنجار اجتماعی مطلع شده و بر اساس «آگاهی معطوف به نتیجه» می تواند یک امر هنجاری را تشخیص داده و از تبعات رعایت هنجارها و یا تخطی از آنها نیز مطلع شوند. از سوی دیگر افراد در زمان مواجهه با یک هنجار با ارجاع به پیامدهای احتمالی آن (مثبت یا منفی)، تصمیم به کنش می گیرند. لذا پیامدانگاری و محاسبه آن از مهمترین عوامل همنوایی با هنجار است. از یک سو کشش های درونی مبتنی بر لذت طلبی و یا جامعه ستیزی، عدم فرصت ها و انسداد راه های مشروع جهت دستیابی به اهداف بر همنوایی اجتماعی موثر بوده و از سوی دیگر مقاومت فرهنگیِ خرده فرهنگ های گوناگون در جامعه، مانند خرده فرهنگ جوانان و یا طبقات بالای جامعه با نوعی انحراف و تعارض عامدانه با هنجارهای مسلط همراه است (به منظور به چالش کشیدن قدرت حاکم) که این مسئله میزان همنوایی را به شدت کاهش می دهد. بر این اساس، تیپ های گوناگون همنوایی عبارتند از: همنوایی متعهدانه، همنوایی مصلحت گرایانه، همنوایی اجبارگرایانه و همنوایی عادت گرایانه. تیپ های هنجارشکنی نیز عبارتند از: هنجارشکنی غافلانه، هنجارشکنی عامدانه، هنجارشکنی منفعت گرایانه، هنجارشکنی اجبارگرایانه و هنجارشکنی عادت گرایانه.From Normality to norm-breaking: Typology of social conformity and qualitative analysis of causal conditions affecting it ffecting
Increasing crime rates in recent years in Iran -especially in Tehran- have highlighted the subject of conformity with social norms. In the meantime, the study of the situations and conditions that create action (based on normality or norm-breaking, based on the narrative of social actors and the presentation of a typology of conformity or non-conformity types) is a largely neglected field in Iranian sociology.
Therefore, this study adopts a qualitative methodology and uses a semi-structured deep interview technique and interviews with 19 men and women living in Tehran and seeks to explore the various dimensions of conformity and the causal conditions affecting it from the perspective of social activists.
The results of this study indicate that Individuals are informed on the basis of " theoretical consciousness" from existence reasons of a social norm and they can recognize a normative fact based on "consequential consciousness" and they can aware from the consequences of conformity with social norms or deviation of them. also, when individuals encounter a norm, they refer to its possible consequences (positive or negative) and then they decide to action. Therefore, consequences and its calculation are the most important factors of conformity with the norm.
On the one hand, inner drives (attraction) based on pleasure or anti-sociality Lack of opportunities and obstruction of legitimate ways to achieve purposes are effective on social conformity and on the other hand, the cultural resistance of various subcultures in society, such as the subculture of the youth or the upper classes of society is accompanied by a kind of deviation and intentional conflict with dominant norms (in order to challenge the ruling power) that this issue greatly reduces the degree of conformity.
Accordingly, different types of conformity are: conformity based on commitment, conformity based on benefit, conformity based on compulsion and conformity based on habit. Types of norm-breaking are: norm-breaking based on neglect, norm-breaking based on intentional, norm-breaking based on benefit, norm-breaking based on compulsion and norm-breaking based on habit.
تبلیغات
