ارائه ی الگوی مدیریت عملکرد سازمانی در بخش دولتی ایران با رویکرد حکمرانی الکترونیک (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در سال های اخیر، پیچیدگی های محیطی، افزایش انتظارات شهروندان و محدودیت منابع از یک سو و پیشرفت های فناورانه از سوی دیگر فشار مضاعفی بر سازمان های دولتی برای بهبود عملکرد با رویکرد حکمرانی الکترونیک ایجاد کرده است؛ لذا هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی مدیریت عملکرد سازمانی در بخش دولتی با رویکرد حکمرانی الکترونیک است. پژوهش حاضر، از نظر هدف، بنیادی و از نوع تحقیقات پیمایشی است و در آن از نظریه ی داده بنیاد استفاده شده است. برای نظریه پردازی و شناسایی مضامین مدل از تئوری زمینه ای مبنی بر رهیافت نظام مند استراوس و کوربین (1997) استفاده شده است. جامعه ی آماری را، در این بخش از پژوهش، خبرگان دانشگاهی دارای تحصیلات مدیریتی و متخصصان حوزه ی مدیریت و فناوری اطلاعات، به خصوص مدیریت منابع انسانی و مدیریت رفتار سازمانی، و کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی تشکیل می دهند. در مجموع مصاحبه شوندگان %57 شاغل استان خراسان جنوبی و 7% شاغل استان خراسان شمالی بوده اند. برای تعیین این گروه از افراد از روش های نمونه گیری هدفمند استفاده شده است که با 24 مصاحبه، اشباع نظری و کفایت محتوایی حاصل شد. پس از استخراج مفاهیم اولیه و کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مفاهیم با نسخه ی ۲۱ نرم افزار مکس کیودا استخراج شدند. روایی مدل با استفاده از معیارهای گوبا و لینکلن (1985) مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد. پایایی مدل با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام گرفت و مقدار ضریب کاپا برابر 74/0 بوده که بیشتر بودن از 61/0 نشان دهنده ی پایایی مناسب مدل است؛ براساس نتایج حاصل از تحلیل کیفی، عوامل موثر بر مدیریت عملکرد سازمانی در قالب شش مؤلفه ی پدیده محوری، عوامل زمینه ای، عوامل علی، عوامل مداخله گر، راهبرد و پیامدها تقسیم گردید. شبکه سازی سازمان ها، شفافیت و پاسخگویی، پایداری و بهینه سازی مدیریت منابع، رهبری و مدیریت هوشمند از مهم ترین اجزای مولفه محوری بوده است. عوامل زمینه ای شامل سیاست گذاری و قوانین، پشتیبانی از مطالعات و تحقیقات، فرهنگ سازی و زیرساخت حکمرانی الکترونیک بوده است. عوامل علّی شامل مدیریت دانش و مدیریت تغییرات؛ و عوامل مداخله گر شامل پویایی های اقتصادی، به کارگیری منابع انسانی، مداخلات دولتی و سیاسی، جذب منابع مالی بوده است. رقابت پذیری، تدوین سند راهبردی، اتخاذ رویکرد فعالانه ی تعامل و مشارکت، فرهنگ سازی و توانمندسازی کارکنان از مهم ترین راهبردها بوده است و پیامدها شامل پیامدهای اجتماعی فرهنگی، سازمانی و اقتصادی بوده است. با توجه به اهمیت حکمرانی الکترونیک در بهبود مدیریت عملکرد، این موضوع باید در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها مورد توجه مدیران دستگاه های اجرایی قرار گیرد. در اجرای بهینه ی الگوی مدیریت عملکرد در سازمان های دولتی لازم است نسبت به بازنگری در سیاست ها و قوانین فضای مجازی، به روزرسانی سیستم مدیریت دانش، پایش مستمر عملکرد، رعایت قوانین و عدالت محوری در انجام امور، بهینه سازی مدیریت منابع، آموزش و توانمندسازی کارکنان و مدیران، برقراری نظام مشوق ها، تدوین و پیاده سازی برنامه های بلندمدت و عملیاتی، فرهنگ سازی و استفاده از ظرفیت جامعه ی مدنی اقدام نمایند.Presenting a Model for Organizational Performance Management in Iran’s Public Sector with an Electronic Governance Approach
IntroductionIn recent years, increasing environmental complexities, rising citizen expectations, and resource constraints have intensified pressure on public sector organizations to enhance their performance through modern approaches such as e-governance. This study aims to design an organizational performance management model for the public sector with an e-governance approach. MethodThis research is fundamental in nature and applied in purpose. It employs a qualitative methodology using grounded theory, specifically the systematic approach of Strauss and Corbin, to develop and identify key themes for the proposed model. The research population consisted of two groups: academic experts and practitioners specializing in organizational performance management. Participants in the qualitative phase included university scholars with expertise in management, specialists in human resource management and organizational behavior, and key officials involved in organizational performance within the Management and Planning Organization. A purposive and theoretical sampling method was employed, reaching theoretical saturation after 24 interviews. The data were analyzed using MAXQDA (version 21) through open, axial, and selective coding. Model validity was assessed based on Guba and Lincoln’s (1985) criteria, while reliability was confirmed using MAXQDA software, yielding a reliability coefficient of 0.74, indicating strong model consistency. FindingsThe results identified six key components influencing organizational performance management:Core Phenomenon – Includes organizational networking, transparency and accountability, sustainability, resource optimization, leadership, and intelligent management.Contextual Factors – Encompasses policies and laws, research and study support, cultural development, and e-governance infrastructure.Causal Factors – Includes knowledge management and change management.Intervening Factors – Comprises economic dynamics, human resource utilization, governmental and political interventions, and financial resource attraction.Strategies – Includes competitiveness, strategic document development, interactive participation, cultural development, and employee empowerment.Consequences – Encompasses socio-cultural, organizational, and economic impacts. ConclusionImplementing an effective organizational performance management system based on e-governance requires leveraging civil society capacity, revising cyberspace policies and regulations, updating knowledge management systems, ensuring continuous performance monitoring, promoting justice and the rule of law, optimizing resource management, and empowering employees and decision-makers. Additionally, recognizing outstanding performance through awards and incentives, developing long-term strategic and operational plans, and fostering a culture of innovation and accountability are essential for successful implementation in public sector organizations.
تبلیغات
