بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری (اقتصادی- محیط زیستی) خانوارهای روستایی منطقه سیستان در برابر خشکسالی و عدم آورد رودخانه هیرمند (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از رویکردها برای فائق آمدن بر پدیده خشکسالی، رویکرد تاب آوری است که نیازمند شناخت جامع و اصولی عوامل مؤثر بر آن در نظام بهره برداری کشاورزی است. این پژوهش با هدف تعیین تاب آوری خانوارهای روستایی سیستان به دلیل شرایط خشکسالی و نیز عدم آورد رودخانه هیرمند در این منطقه انجام شد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش نامه و مراجعه مستقیم به سازمان های ذی ربط گردآوری و با کمی سازی متغیر تاب آوری، تأثیر متغیرهای دموگرافیکی، اقتصادی و محیط زیستی بر این متغیر با استفاده از مدل لاجیت ترتیبی ارزیابی شد. نتایج نشان داد تاب آوری کشاورزان در برابر خشکسالی پایین بوده و متغیرهایی چون توانمندی و تعلق مکانی و عوامل جمعیتی و اقتصادی بر تاب آوری کل اثر مثبت و معنی دار و متغیرهایی چون تحصیلات کشاورزان اثر منفی و معنی دار بر احتمال قرار گرفتن خانوار در سطوح بالاتر از میزان تاب آوری داشته است. در بین این متغیرها، شاخص های مربوط به درآمد (از سطح کم به زیاد)، سرمایه جانبی و تعلق مکانی به ترتیب به مقدار 27/42، 14/19 و 13/95 درصد بیشترین اثر را بر تاب آوری کل داشته اند. همچنین در بین این متغیرها، شاخص های مربوط به درآمد (از سطح کم به زیاد)، سرمایه جانبی، تعلق مکانی و توانمندی به ترتیب به مقدار 24، 13/44، 15/46و 8/75 درصد بیشترین اثر را بر تاب آوری اقتصادی و سرمایه جانبی، تعلق مکانی، درآمد (از سطح کم به زیاد) و توانمندی به ترتیب به مقدار 14/19، 12/84، 11/15 و 10/18 درصد، بیشترین اثر را بر تاب آوری محیط زیستی داشته اند.Factors Affecting the Resilience (Economic-Environmental) of Rural Households in the Sistan Region against Drought and the Absence of the Hirmand River Water
IntroductionThis paper presents research providing a more comprehensive understanding of the challenges faced by rural households in adapting to complex economic and environmental issues, particularly in the context of drought and the absence of water from the Hirmand River. Resilience is defined as the ability of an area to absorb disruptions and reorganize in the face of shocks, challenges, and changes. The Sistan region, due to its climatic conditions and the absence of the Hirmand River, has been grappling with drought for many years.Materials and MethodsThe data and information required for this research pertain to economic and environmental indicators and were gathered from documentary sources, questionnaires, and direct consultations with relevant organizations and departments.Results and DiscussionThe findings revealed that the economic and environmental resilience of farmers in the Sistan region was low during drought periods. Factors such as spatial capacity, demographic characteristics, and economic factors (such as age, income, and collateral capital) had a positive impact on overall resilience. Notably, variables like farmers' education had a negative and significant effect on the likelihood of households achieving higher resilience levels. Among these factors, income level, collateral capital, and community belonging had the most substantial impact on total resilience, accounting for 27.42%, 14.19%, and 13.95% respectively. Similarly, income level, capital, community belonging, and capacity were the key determinants of economic resilience, contributing 24%, 13.44%, 15.46%, and 8.75% respectively. In terms of environmental resilience, collateral capital, community belonging, income level, and capacity were the most influential factors, with impacts of 14.19%, 12.84%, 11.15%, and 10.18% respectively.ConclusionsThe study concluded that the economic and environmental resilience of farmers in the Sistan region against drought was low.
تبلیغات
