اقوال و احوال صوفی محتضر، در آینه حکایات تذکره الاولیا عطار و نفحات الانس جامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مرگ معمایی است که بشر از آغاز حیات تاکنون با آن مواجه بوده و تدقیق او در چیستی این پدیده، راهگشا نبوده است. گروه های مختلف جامعه باتوجه به عقاید، افکار، محیط و سبک زندگی نگرش های متفاوتی به مرگ دارند و برخوردشان در مواجهه با آن گوناگون است. در این نوشتار کوشیده ایم مجموعه اقوال و احوال صوفیان را در واپسین لحظات حیاتشان در کتاب های تذکره الاولیای عطار و نفحات الانس جامی، بررسی کنیم. مطمح نظر ما در این مقاله فقط مرگ طبیعی است، چه عارفان در کنار مرگ طبیعی به مرگ ارادی نیز معتقدند و بر این باورند که چنین مرگی تنها با غلبه بر هواهای نفسانی میسر می شود. بر این مبنا ایشان پیش از فرارسیدن مرگ جسمانی، به موت ارادی می رسند و قبل از مرگ طبیعی که برای همه انسان ها اتفاق می افتد، مرگ اختیاری را تجربه می کنند. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده با گردآوری آخرین گفته های عارفان که شامل نیایش و استغفار، وصیت به اطرافیان و جز آن است و نیز احساسات و حالات ایشان، دریافتیم که صوفیان در بسیاری از موارد در حالت احتضار و تجربه مرگ طبیعی، اقوال و احوال مشابهی داشته اند. باوجود این تفاوت هایی نیز در این لحظات خطیر در اقوال و احوال ایشان مشاهده می شود. این تفاوت ها بیشتر ازآن جهت است که تفکر و مشرب صوفیانه آن ها و به طور کلی روان شناسی صوفیان، در برخی عوامل و مؤلفه هایی که با مرگ در پیوند است با هم تفاوت داشته است.The sayings and conditions of the dying Sufi, in the mirror of the stories of Tazkīrat al-Awlīyā Attar and Nafaḥāt ul-Uns Jami
Death is a mystery that mankind has confronted since the dawn of life, and the exploration of this phenomenon has yet to yield definitive answers. Different groups within society hold varying attitudes towards death shaped by their beliefs, thoughts, environments, and lifestyles. Consequently, their approaches to facing death differ significantly. In this article, we aim to analyze the collection of sayings and experiences of Sufis during the final moments of their lives, as presented in the books of Tazkīrat al-Awlīyā by Attar and Nafaḥāt ul-Uns by Jami. In this research, we focus solely on natural death, because mystics believe in voluntary death in addition to natural death, and they believe that such death is possible only by overcoming carnal emotions. Based on this belief, they claim to experience voluntary death prior to physical death, reaching a state of voluntary departure before the natural death that occurs to all human beings. In this study, conducted using a descriptive and analytical method, we collected the last sayings of mystics, which include prayers, expressions of forgiveness, bequests to those around them, and reflections on their feelings and states. Our findings indicate that, in many cases, Sufis, while facing death and experiencing the process of natural dying, expressed similar sentiments and encountered comparable situations. Despite these similarities, noticeable differences can also be observed in their words and experiences during these critical moments. These variations primarily stem from the distinct Sufi philosophies, practices, and psychological factors that influence their perspectives on death.
تبلیغات
