مفهوم واژه ی پارسی باستان bāji-در منابع دوره ی هخامنشی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقایسه ی ملل bāji- پرداز مندرج در کتیبه های هخامنشی، با فهرست هرودوت از شهربی های خراج گزار و نیز برداشت متاخر از مفهوم واژه ی باج/ باژ در فارسی میانه و نو، سبب شده که bāji-، غالبا در معنای خراج و گزیتی در نظر گرفته شود که به صورت موظفی پرداخت می شده است. با این حال، بررسی دقیق تر منابع دوره ی هخامنشی و به ویژه بند ششم از سنگ نبشته ی داریوش اول در نقش رستم DNb و رونوشت ایلامی آن و همین بند از کتیبه ی XPl، در پرتو نوشته های یونانیان و الواح ایلامی بارو و اسناد آرامی، اختیاری بودن bāji- را، حداقل در اوایل دوره ی هخامنشیان، پررنگتر می کند. آنچه که از کتیبه ی DNb برداشت می شود اینکه، bāji- در حد توان و استطاعت پرداخت می شده و غالبا با هدیه ای متقابل از سوی شاه همراه می شده است. فرایند ثبت و ضبط دقیق bāji- و هدیه، همچون صورت های الزام آور از خراج و مالیات، به تدریج تمایز این دو نوع پرداخت را از جهت وظیفه از میان برده است. با این حال، همین تمایز اولیه سبب شده است که حداقل بخشی از پرداخت های شهرب ها و طبقات فرادست به خزانه، در قالب کالاهای نفیس و هنرمندانه صورت گیرد که می توان آن را، یکی از عوامل گسترش هنرهای ایرانی در دوره ی هخامنشیان دانست.Old Persian bāji- in Achaemenid sources
Modern terminology of Old Persian bāji- as an obligation and tribute owes mainly to a comparison between new and middle Persian bāž/ bāj with that of Old Persian bāji- means tribute and tax indeed. But regarding both the Elamite version od DNb inscription and XPl in Old Persian, on the light of the Greek texts and Persepolis Fortification Administrative Tablets and Aramaic documents makes bold the voluntary aspect of bāji- at leat in early Achaemenid period. What we can conceive of DNb is that bāji- was paid as much as possible and mostly accompanies with a mutual paid on behalf of the king itself. Accurate process of administrative recording of bāji- made it gradually as an obligation for subjects but it probably was at least in early achaemenid period voluntary. bāji- could be paid in different forms of monetary or prestige goods but as a gift it would probably be suggestive to be paid in second form and this is why we believe that bāji- system can seem out of the main factors of enhancing of art in guality and quantity as well. So bāji- has a highly rule in developing of art at least in Achaemenid period and later
تبلیغات
