مطالعه و بازنمایی محله تاریخی پنجه شاه کاشان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ساختار کالبدی و کارکردی محله پنجه شاه به عنوان یکی از قدیمی ترین محله های کاشان، تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است؛ محله ای که در بستری قابل توجه در شرق محله میدان کهنه، غرب محله طمقاچی ها و شمال بازار شکل گرفته و دارای عناصر شاخصی مانند بقعه پنجه شاه است. در این مقاله سعی شده است چارچوبی نظری و مدلی برای مطالعه محله پنجه شاه تعریف شود. بر این اساس، مطالعات پیشین در مورد ساخت شهر و تحولات آن و همچنین منشورها و اسناد بین المللی مورد بررسی کامل قرار گرفته اند. روش این پژوهش، تاریخی-تفسیری است و بررسی اسناد تصویری، متون تاریخی و پیمایش های میدانی مورد توجه بوده است. مطالعه دقیق ویژگی های محله به ویژه بر مبنای نقشه هایی است که از روی تصاویر دهه های 1330 و 1390 تهیه شده اند. محله بر مبنای چهار محورِ گذرهای اصلی و مرکزمحله ها، بافت تاریخی محله در تصاویر دهه 1330، عناصر شاخص و نقش کارکردی آن ها، همسایگی ها و عناصر شاخص پیرامون، مطالعه شده و در کنار شکل اصیل، تحولات آن نیز بررسی شده اند. پژوهش نشان می دهد چگونه ساختار تاریخی محله با احداث خیابان هایی مانند باباافضل و باب الحوائج در شکلی گسترده دگرگون شده است. بدون مطالعه نقشه های فوق، درک شکل تاریخی محله و گذرها، مرکزمحله ها، بناها و بافت این محله و یکپارچگی و پیوستگی آن با شهر ممکن نیست؛ درحالی که هنوز بخش هایی از مرکزمحله مانند بقعه پنجه شاه و آب انبار، بخش هایی از بافت محله در جنوب گذر پنجه شاه و پیرامون معبر شیشه و همچنین بازار و ویژگی های کالبدی کارکردی آن در جنوب محله باقی مانده و واجد اهمیت و ارزش اند.Study and Representation of the Historic Panjeh-Shah Neighborhood in Kashan
The physical and functional structure of the Panjeh-Shah neighborhood, as one of Kashan's oldest districts, has not been previously studied; this neighborhood developed in a notable area east of Meidan-Kohneh quarter, west of Tamghachi-ha quarter and north of the bazaar, featuring distinctive elements such as the Panjeh-Shah shrine. This article endeavors to establish a theoretical framework and model for studying the Panjeh-Shah neighborhood. Accordingly, previous studies regarding urban structure and its transformations, as well as international charters and documents, have been comprehensively examined. The research methodology is historical-interpretive, focusing on the analysis of visual documents, historical texts, and field surveys. The detailed study of neighborhood characteristics is particularly based on maps derived from images from the 1950s and 2010s. The neighborhood has been studied along four axes: main passages and neighborhood centers, historical fabric in 1950s imagery, distinctive elements and their functional roles, and adjacent neighborhoods and their notable features, examining both its original form and subsequent transformations. The research demonstrates how the construction of streets such as Baba-Afzal and Bab-al-Havaej has extensively altered the neighborhood's historical structure. Without studying the aforementioned maps, understanding the neighborhood's historical form, passages, centers, buildings, fabric, and its integration and continuity with the city would be impossible; meanwhile, portions of the neighborhood center such as the Panjeh-Shah shrine and water reservoir, sections of the neighborhood fabric south of Panjeh-Shah passage and around Shisheh thoroughfare, as well as the bazaar and its physical-functional characteristics in the southern part of the neighborhood remain intact and retain their significance and value.
تبلیغات
