کشش جبرانی: تغییر در کیفیت واکه؟ (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
چنانچه به پیشینه مطالعاتی که بر روی برخی از گونه های زبان های ایرانی صورت گرفته نگاهی بیاندازیم، اینگونه به نظر می رسد که کشش جبرانی در برخی از گونه ها تأثیری دوگانه دارد. کشش جبرانی به فرایندی اشاره دارد که طی آن به جبران یک واحد وزنی حذف شده، واحدی دیگر کشیده می شود و به این صورت ساختار مورایی هجا حفظ می شود. در پژوهش های پیشین اینگونه مطرح شده که کشش جبرانی بسته به واکه هدف کوتاه، گاهی با افزایش کمیّت و گاهی با جایگزین کردن آن با واکه کشیده [ɑ] وزن هجا را حفظ می کند. در پژوهش حاضر علّت تغییر کیفی واکه ها در این بافت بررسی شد. بررسی ها نشانگر آن بود که آن دسته از همخوان های پایانه که سبب تغییر در واکه می شوند در طبقه طبیعی همخوان های [حلقی] جای می گیرند و مشخصه مشترک آنها [ریشه زبان پس رفته] است. این همخوان ها طی فرایند همگونی حلقی شدگی مشخصه [ریشه زبان پس رفته] خود را به واکه مجاور گسترش می دهند و سبب تولید آن در جایگاهی افتاده تر و پسین تر شبیه به جایگاه [ɑ] می شوند. ازآنجاکه بافت رخداد این دو فرایند مذکور مشابه است، بررسی تعامل آنها نشان می دهد که در ابتدا، با عملکرد فرایند همگونی حلقی شدگی هسته هجا به واکه ای دومورایی بدل می شود. از آنجا که همخوان های [حلقی] تمایل به حذف شدن از پایانه دارند، به دنبال حذف آنها مورایی سرگردان ایجاد می شود. باوجوداین، دیگر زمینه برای عملکرد فرایند کشش جبرانی برچیده شده است، چرا که واکه کوتاه پیش از همخوان حذف شده به واکه ای دومورایی بدل شده که دیگر توان دریافت مورای سرگردان را ندارد.Compensatory Lengthening: A Change in Quality?
Considering previous studies on some varieties of Iranian languages, it has implicitly concluded that Compensatory Lengthening (CL) has a double effect in some language varieties. CL refers to the process through which, in response to the omission of one moraic segment, a segment is lengthened to conserve the moraic structure of the syllable. Previous studies have proposed that, based on the type of the target vowel, CL may compensate for the lost mora by either vowel lengthening or by its replacement by the long vowel [ɑ]. In the present study, the cause of this qualitative change in this context has been investigated. Analyzing the trigger consonants, it was indicated that all of them can be classified within the [pharyngeal] natural class according to their shared [RTR] feature. Thorough the pharyngealization harmony process, these consonants spread their distinctive [RTR] feature to their adjacent vowel, which leads to a more back and lower place of articulation which is similar to that of [ɑ]. Due to the similar contexts for the application of the mentioned rules, investigating their interaction indicated that, firstly, through the pharyngealization harmony, the syllable nucleus will be changed into a bimoraic vowel. As [pharyngealized] consonants are subject to deletion in the coda, their deletion leads to a stray mora. However, the context for the lengthening of the vowel has been removed. More clearly, prior to the coda deletion, the short vowel has been changed into a bimoraic one, to which the stray mora cannot be linked.
تبلیغات
