بازتاب آرای عرفانی ابن برّجان در اندیشه ابن عربی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آرای عرفانی ابن برّجان، ملقّب به غزّالی اندلس، در ره گیری خاستگاه و تکوین جهان بینی عرفانی ابن عربی، نقش محوری دارد که این تأثیر موجب بسط و تعمیق اندیشه های عرفانی وی شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال واکاوی اندیشه های ابن برّجان در منظومه فکری ابن عربی است. در این راستا، پیوندهای ژرف میان مفاهیم کلیدی و اصطلاحات بنیادین مورد استفاده توسط این دو متفکر برجسته، آشکار گردیده است. از میان یافته های این پژوهش، می توان به بازتاب عمیق مفهوم «الحق المخلوق به» ابن برّجان در آرای ابن عربی، از طریق اصطلاحات رمزگونه ای همچون «العماء»، «النّفس الرّحمانی» و «الحقیقه المحمدیّه» اشاره نمود که بر تجلّی و ظهور خداوند در هستی تأکید دارد. همچنین، نفوذ اندیشه ابن برّجان بر درک ابن عربی از «الانسان الکامل»، از طریق اصطلاح «العبد الکلّی»، به روشنی قابل مشاهده است. این امر نشان از تأثیر عمیق ابن برّجان بر ابن عربی در فهم هستی شناختی انسان دارد. افزون بر این، میزان بهره گیری ابن عربی از اصطلاحات مرتبط با اسماء و صفات الهی، همچون «التخلق بأسماء الله»، گواه بر وامداری فکری وی به پیشگام عرفان اندلسی است. همچنین جهان بینی عرفانی و فلسفی ابن برّجان، درباره ماهیت قرآن، هستی و انسان، به شکل شگرفی در آثار ابن عربی بازتاب یافته است. بدین ترتیب، این پژوهش ژرفا و گستره تأثیر اندیشه ابن برّجان بر عرفان ابن عربی را نمایان می سازد و ماهیت پویای میراث معنوی و فکری عرفان اندلس رامی نماید.Reflections of Ibn Barrajān’s Mystical Ideas in Ibn ‘Arabi’s Thought
The mystical ideas of Ibn Barrajān, known as the “Ghazali of Andalusia,” play a central role in tracing the origins and development of Ibn 'Arabi’s mystical worldview. This influence has significantly expanded and deepened Ibn 'Arabi's mystical thoughts. This research, using a descriptive-analytical method, seeks to examine Ibn Barrajān's ideas within Ibn 'Arabi's intellectual framework. In doing so, it reveals profound connections between key concepts and foundational terms used by these two prominent thinkers. Among the findings of this research, the deep reflection of Ibn Barrajān's concept of “al-haqq al-makhluq bihi” (the truth created with it) in Ibn 'Arabi's ideas is noteworthy, through symbolic terms such as “al-‘ama’,” “al-nafs al-rahmani,” and “al-haqiqa al-muhammadiyya,” all emphasizing the manifestation and appearance of God in existence. Furthermore, Ibn Barrajān’s influence on Ibn 'Arabi's understanding of “al-insan al-kamil” (the perfect human) is clearly evident through the term “al-‘abd al-kulli” (the universal servant). This highlights Ibn Barrajān's profound impact on Ibn 'Arabi’s ontological understanding of humanity. Additionally, Ibn 'Arabi's extensive use of terms related to divine names and attributes, such as “al-takhalluq bi-asma' Allah” (adopting the divine names), is a testament to his intellectual debt to this pioneer of Andalusian mysticism. Moreover, Ibn Barrajān's mystical and philosophical worldview on the nature of the Quran, existence, and humanity is remarkably reflected in Ibn 'Arabi's works. Thus, this research sheds light on the depth and breadth of Ibn Barrajān’s influence on Ibn 'Arabi's mysticism and demonstrates the dynamic nature of the spiritual and intellectual heritage of Andalusian mysticism.
تبلیغات
