نظریه ی تلبیس (التباس) در منظومه فکری شنکره چاریه و روزبهان بقلی شیرازی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در منظومه فکری شنکره چاریه، نظریه تلبیس یکی از مهم ترین نظریه هایی است که تحلیل و بررسی تطبیقی آن میزان همانندی اندیشه های خداشناسی و جهانشناسی این دو حکیم را در دو سنت فکری متفاوت نشان می دهد. در منظومه فکری شنکره چاریه تلبیس همان مایا است که عبارت است از قدرت خلاقه برهمن که نسبت میان عالم شهود و وجود مطلق را تصویر می کند. در منظومه فکری شنکره چاریه، برهمن از طریق قدرت تلبیس است که به آفرینش جهان و کثرات موجود در آن می پردازد. در منظومه فکری روزبهان بقلی نظریه تلبیس یکی از بنیادی ترین اجزای فهم طریقت صوفیانه و سنت فکری او است که برای تبیین رابطه میان عالم شهود و علت غایی جهان کاربرد دارد. در اندیشه روزبهان خداوند در مقام تلبیس از طریق صفاتش در قالب آیات در عالم محسوس تجلی می کند. در منظومه فکری روزبهان عالم محسوس محل تجلی حضرت حق تعالی است. هر دو حکیم برای تبیین نسبت میان عالم شهود و وجود مطلق از نظریه تلبیس سود جسته اند و بر این باورند که ویژگی متمایز تلبیس ابهام و پوشانندگی و توهم و فریب کیهانی است. براین اساس خداوند از طریق تلبیس است که خود را در جهان شهودات ظاهر می سازد. از جمله اختلاف های این دو حکیم این است که انگیزه خداوند در هنگام تجلی و ظهور متفاوت است. برهمن از سر بازی و تفریح دست به آفرینش عالم می زند اما خدای روزبهان از سر عشق به آفرینش عالم می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که در منظومه فکری هر دو حکیم نظریه تلبیس نقش بنیادین در تبیین امر آفرینش و فهم حقائق جهانشناسی دارد.Talbis theory in the intellectual system of Shankre Charieh and Rozbahan Baghli Shirazi
In the intellectual system of Shankara Charieh, the theory of Talbis is one of the most important theories, the comparative analysis of which shows the similarity of the theological and cosmological ideas of these two sages in two different intellectual traditions. In Shankara Chariyeh's intellectual system, Talbis is Maya, which is the creative power of Brahman, which depicts the relationship between the world of intuition and absolute existence. In Shankaracharya's thought system, it is Brahman who creates the world and the multitudes in it through the power of Talbis. In the intellectual system of Rozbahan Baghli, the theory of Talbis is one of the most fundamental components of understanding the Sufi tradition and his intellectual tradition, which is used to explain the relationship between the world of intuition and the ultimate cause of the universe. In Rozbahan's thought, God manifests in the tangible world through his attributes in the form of verses. In Rozbahan's system of thought, the tangible world is the place of the manifestation of the Almighty. Both sages have benefited from the theory of Talbis to explain the relationship between the world of intuition and absolute existence, and they believe that the distinguishing feature of Talbis is ambiguity and covering, illusion and cosmic deception. Therefore, it is God who manifests himself in the world of intuitions through Talbis. One of the differences between these two sages is that God's motivation is different when he manifests and appears. Brahman creates the world out of play and fun, but God of Rozbahan creates the world out of love. The findings of the research show that in the intellectual system of both sages, Talbis theory plays a fundamental role in explaining the matter of creation and understanding the facts of cosmology.
تبلیغات
