چگونگی و چرایی سرنگونی طاهریان یمن (حک. ۸۵۸- ۹۴۵) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

طاهریان یمن، در قرن نهم و دهم هجری بر بخش های وسیعی از یمن حکمرانی کردند. حکومت بنی طاهر در این دوره، با حمایت از علم و دانش، هنر و معماری، در فرهنگ و تمدن یمن نقشی بی بدیل ایفا کردند. طاهریان با به کارگیری سیاست های مدبرانه و با حمایت قبایل محلی، توانستند یمن را به یکپارچگی و صلح نسبی برسانند. با این حال در دوره ای از حکومت، طاهریان با انبوهی از مشکلات داخلی و خارجی دست به گریبان شدند که سرانجام به فروپاشی حکومتشان انجامید. پرسش اصلی این مقاله چگونگی و چرایی سرنگونی حکومت طاهریان یمن در قرن دهم هجری است. به نظر می رسد ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی، نقشی اساسی در سرنگونی این حکومت ایفا کرده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی کتابخانه ای و اسنادی انجام شده و نشان می دهد که افزون بر کشمکش های درونی خاندان طاهر، عوامل خارجی همچون حضور زیدیان، دخالت های عثمانی با همراهی چرکسی ها و اهداف استعماری پرتغالی ها، از عوامل سرنگونی حکومت طاهریان یمن بوده است.