جنون فلسفه: نظریه مُثل افلاطون و نسبت آن با اندیشه های اخلاقی و سیاسی او (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در مقاله حاضر می کوشیم نسبت بین نظریه مثل افلاطون و اندیشه های اخلاقی و سیاسی او را بررسی کنیم. نخست گزارشی اجمالی از سیر تکوین نظریه مثل در محاورات «منون»، «فایدون» و «جمهوری» ارائه می دهیم. سپس می کوشیم از مسیری دیگر اندیشه سیاسی و اخلاقی افلاطون را پیگیری کنیم و برای این منظور به رساله «آپولوژی» و محاورات «پروتاگوراس»، «گرگیاس» و باز «جمهوری» نگاهی می اندازیم. این بررسی ما را به این نتیجه می رساند که «تمثیل غار» افلاطون هم اوج نظریه مثل اوست و هم اوج اندیشه سیاسی و اخلاقی او. بررسی دقیق «تمثیل غار» و مقایسه نکات اصلی مطرح شده در آن با مسائل اصلی محاورات «پروتاگوراس» و «گرگیاس» خصلت سیاسی اخلاقیِ نظریه مثل افلاطون را آشکار می سازد. سقراط، برخلاف سوفسطایی که خود را دربردارنده حقیقت می پندارد، صرفاً مغاکِ حقیقت را گشوده نگه می دارد و شاگرد را وامی دارد رو به سوی آن گرداند. در محاوره «مهمانی»، آلکیبیادس این نوع تربیت سقراطی را «جنون فلسفه» می نامد. در پایان سعی می کنیم پاسخی محتمل به انتقادهای پوپر و نیچه از افلاطون بدهیم و نشان دهیم که، برخلاف خوانش تثبیت شده و جاافتاده متعالی از نظریه مثل، امکان خوانشی درون ماندگار از آن نظریه نیز وجود دارد.Madness of Philosophy: Plato's Theory of Ideas and its Relationship with his Ethical and Political Thoughts
In the present article we try to examine the relationship between Plato's theory of Ideas and his political and ethical thoughts. First, we present an outline of the genesis of theory of Ideas in "Meno", "Phaedo", and "Republic". Then, we go on to examine Plato's political and ethical thoughts in "Apology", "Protagoras", "Gorgias" and again "Republic". The study results in the conclusion that Plato's "cave allegory" is the climax of both his theory of Ideas and his politico-ethical thoughts. A close reading of "cave allegory" and comparing of its main ideas with the crucial problems of "Protagoras" and "Gorgias" reveals the politico-ethical character of theory of Ideas. Contrary to the sophists who think they are the locus of Truth, Socrates only keeps open the abyss of truth and makes the student turn around it. In "The Symposium", Alcibiades calls this "madness of philosophy". At the end, we try to provide a possible answer to Nietzsche's and Popper's reproaches to Plato and show that there may be a possible immanent reading of Plato's theory of Ideas.
تبلیغات
