سه معنای قضیه خارجیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابن سینا در آثار متعدد خود به کاربردهای مختلف «هر ج ب است» اشاره کرده و معانی مختلفی برای آن برشمرده است و پیروان او این کاربردها را «قضیه حقیقیه» و «قضیه خارجیه» نامیده اند. مثال های ابن سینا برای «قضیه خارجیه» برخی صرفا ناظر به زمان حال است و برخی به زمان های گذشته و حال هر دو اشاره دارد؛ ولی پیروان ابن سینا قضیه خارجیه را به هر سه زمان گذشته، حال و آینده تعمیم داده اند. برای تفکیک این سه معنا و سه کاربرد که به ترتیب از اخص به اعم ارتقا یافته اند، آنها را به ترتیب قضیه خارجیه «خاص»، «متوسط» و «عام» می نامیم. در این مقاله نشان می دهیم که نسبت هر یک از سه معنای قضیه خارجیه به هر معنای عام تر خارجیه، شبیه نسبت آن خارجیه به قضیه حقیقیه است به این معنی که اختلاط هر دو معنای خارجیه در قیاس دقیقا احکام اختلاط هر یک از آن دو با قضیه حقیقیه را دارد.Three Meanings of Khārijī Proposition
In his various works, Ibn Sina has referred to different meanings of "All J is B", which his followers have called "ḥaqīqī" and "khārijī" propositions. Ibn Sina's examples for "khārijī proposition" are sometimes only related to the present time, sometimes related to past and present times, and his followers have extended these meanings to all three tenses: past, present, and future. To distinguish these three meanings, which have arranged from specific to general, I call them "specific," "intermediate," and "general" khārijī propositions. In this article, I show that for each meaning of khārijī proposition, its relation to a more general meaning of khārijī is similar to its relation to ḥaqīqī propositions, in that mixed khārijī-khārijī syllogisms (mixed of two kinds of khārijīs) have exactly the same rules as mixed khārijī-ḥaqīqī syllogisms.
تبلیغات
