تحلیل صرفی و نحوی نام های افراد در گویش لامردی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مطالعه ساخت صرفی و نحوی نام های خاص، یکی از حوزه های مطالعات زبان شناسی است که از آن به نام شناسی زبان شناختی تعبیر می شود. پژوهش پیش رو که به توصیف و تحلیل نام های افراد در گویش لامردی، یکی از گویش های فارسی رایج در جنوب استان فارس، اختصاص دارد، در شمار نخستین پژوهش های حوزه نام شناسی زبان شناختی در گویش های ایرانی است. در این جستار نام افراد به سه گروه ساده، ترکیبی و گروهی دسته بندی و لایه های صرفی و نحوی آن ها از منظری ساختارگرایانه بررسی و تحلیل می شود. یافته های نشان می دهند که در نام های ساده و ترکیبی زایاترین فرایند واژه سازی در گویش لامردی، فرایند کوتاه سازی است که در قالب کوتاه سازی پس رو، میانی، پیش رو و نامنظم نمود یافته است. تکواژهای تصریفی متعددی متأثر از بافت موقعیتی برای بیان معنای سرزنش (-ol)، تحقیر و تصغیر (-ak) و تحبیب (-ā و -aku و -i) به کار گرفته می شوند. در این میان، نشانداری تکواژ -ol به جنسیت افراد و نشانداری -aku به سن و منزلت اجتماعی آنان از جهت کاربردشناختی قابل توجه است. بررسی «نام های گروهی» و توصیف چهار الگو در ساخت نحوی آن ها بخش پایانی این نوشتار است. نام های گروهی در گویش لامردی نمایان گر بقای سنتی کهن در نام گذاری ایرانی است که به دلیل رواج سنت عربی نام گذاری افراد در متون رسمی و دیوانی، چندان مجال بروز نداشته ولی به طور غیررسمی در گویش های ایرانی باقی مانده است.A Morphological and Syntactic Analysis of Personal Names in Lāmerdi Dialect
The study of morphological and syntactic construction of personal names is one of the areas of linguistic studies which is known as linguistic onomastics. The present study, focusing on personal names in Lāmerdi dialect (a Persian dialect in the south of Fars province, Iran), is one of the first attempts to study personal names in Iranian dialects. In this research, Lāmerdi personal names are divided into ‘simple’, ‘complicated’ and ‘group’ names, and analyzed from a morphological and syntactic point of view. Findings reveal that clipping is the widely-used word-formation process in simple and complicated personal names. This process is categorized into back-clipping, middle-clipping, irregular, and fore-clipping. Influenced by situational context, several suffixes are used to express the meaning of blame (-ol), humiliation (-ak), and endearment (-ā, -aku -i). Among of them –ol and -aku are marked for gender and social status. The study of “group names” and their four syntactic structures is the final part of this article. “Group names” in Lāmerdi dialect represent an ancient tradition in Iranian naming, which, due to the prevalence of the Arabic tradition of naming individuals in official and court texts, did not occur much but remained unofficially in Iranian dialects.
تبلیغات
