باورهای عامیانه و کارکرد آن ها در غزل نو (از اواسط دهه چهل تا امروز) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از عوامل مهم غنای شعر هر شاعر، داشتن پشتوانه های فرهنگی است که خود از زیرمجموعه های مختلفی تشکیل می شود. یکی از این زیرمجموعه ها «باورهای عامیانه» است که هر شاعری بسته به میزان مطالعات خود در فرهنگ عامه و نیز ارتباط با نهاد جامعه از آن بهره می گیرد. باورهای عامیانه مجموعه ای از اعتقادات، رفتارها و کردارهاست که اگرچه در برخی از موارد مبنای علمی مشخصی نیز ندارند، همواره در مرکز توجه مردم بوده اند. هدف اصلی ما در پژوهش حاضر، بررسی نحوه به کارگیری باورهای عامیانه و کارکرد آن ها در غزل نو است و در آن با روش تحلیلی انتقادی، سعی شده است باورهای به کار رفته در غزل این دوران رده بندی و تحلیل شود تا از این طریق ضمن دست یابی به میزان استفاده شاعرانِ جریان غزل نو از باورهای عامیانه، نقش و کارکرد این باورها در قالب غزل، که نماینده اصلی ساحت عاطفی و عاشقانه شعر معاصر است، نشان داده شود. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که شاعران مورد بحث ما باورهای عامیانه را از صافی ذهنیت تغزلی خود عبور داده و آن ها را عمدتاً در خدمت تغزل قرار داده اند تا ضمن غنای پشتوانه فرهنگی شعر خود، تأثیر عاشقانه بیشتری بر مخاطب بگذارند، البته کارکرد این باورها در غزل نو صرفاً محدود به تغزل نیست، بلکه در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی، فلسفی و... نیز مورد استفاده قرار گرفته اند.